TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) tarafından geliştirilen TEI-TF10000, Türkiye’nin art yakıcılı (afterburning) turbofan motoru girişiminde yeni bir aşamayı temsil ediyor. TEI tarafından yayımlanan teknik dokümanlara göre motorun kuru itişi 6.000 lbf, art yakıcıyla birlikte 10.000 lbf seviyesine çıkıyor; bu güç sınıfı, hafif / orta sınıf avcı/aviyonik platformları ve bazı taarruz ya da yüksek hızlı insansız hava araçları için hedefleniyor.
TF-10000 projesi, TEI’nin daha önce geliştirdiği TF-6000 üzerinde ilerletilmiş bir tasarım olarak tanımlanıyor; amaç hem milli yetenek kazanımı hem de TF-35000 gibi daha büyük motor projelerine teknik tecrübe kazandırmak. TEI açıklamalarında projenin “ilk kez Türkiye’de art yakıcılı turbofan ve ilişkili kritik teknolojilerin millî olarak geliştirilmesi” hedefini taşıdığı belirtiliyor.
Teknik Öne Çıkanlar
- İtki (SLS, ISA): 6.000 lbf (kuru) / 10.000 lbf (art yakıcı ile).
- Bypass oranı: Yaklaşık 1,08 (düşük-bypass, askeri sınıfa uygun).
- Konfigürasyon: 2 kademeli fan, 6 kademeli kompresör, 1 yüksek basınç türbini (HPT) ve 1 düşük basınç türbini (LPT), düz akışlı yanma odası. Boyutlar ve ağırlık ile ilgili teknik veriler TEI teknik broşüründe yer alıyor.
Hangi platformlar için düşünülüyor?
TEI, TF-10000’i “birçok insanlı ve insansız platforma güç verebilecek” bir motor olarak tanımlıyor. Sivil kullanımdan çok savunma alanına yönelik hedeflerin ön planda olduğu; özellikle Baykar Kızılelma gibi yüksek hızlı insansız savaş uçakları ile Hürjet/KAAN gibi milli muharip projeler için uygun bir ara çözüm veya destek motoru olabileceği konuşuluyor. Ayrıca TF-10000’in TF-35000 geliştirme yolunda kritik bir adım olduğu, daha güçlü motorların geliştirilmesine teknik altyapı sağlayacağı ifade ediliyor.
TF-10000 Yeni Yetenekler Kazandırıyor
Uzmanlar, TF-10000 gibi projelerin sadece bir motor üretimi olmadığını; aynı zamanda yüksek ısıl dayanımlı süper alaşımlar, türbin soğutma teknolojileri, hassas işleme ve test altyapısı gibi kritik tedarik zinciri ve insan kaynağı yeteneklerini de yerelleştirdiğini belirtiyor. Bu tür kazanımlar, daha büyük ölçekli motor projelerine (örneğin TF-35000) teknik altyapı sağlarken, savunma sanayiinde dışa bağımlılığın azaltılmasına katkıda bulunuyor.
