Türkiye’nin savunma sanayiinde dışa bağımlılığı azaltma hedefi doğrultusunda hayata geçirilen MİLGEM (Milli Gemi) Projesi, Türk Deniz Kuvvetleri için tamamen yerli ve millî imkânlarla tasarlanan ilk modern savaş gemilerinin ortaya çıkmasını sağladı. Proje, sadece bir gemi üretim programı olmanın ötesine geçerek Türkiye’nin denizcilik ve savunma sanayii altyapısında köklü bir dönüşümün önünü açtı.
Projenin Ortaya Çıkışı
MİLGEM Projesi’nin temelleri 2000’li yılların başında atıldı. Türkiye’nin savaş gemisi tedarikinde uzun yıllar boyunca büyük ölçüde yabancı tasarımlara ve dış kaynaklı sistemlere bağımlı olması, yerli bir çözüm geliştirilmesini zorunlu hale getirdi. Bu çerçevede Deniz Kuvvetleri Komutanlığı öncülüğünde, Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda 2004 yılında MİLGEM resmî olarak başlatıldı.
Projenin temel amacı; savaş gemilerinin tasarımından inşasına, sistem entegrasyonundan test süreçlerine kadar tüm aşamaların Türkiye’de gerçekleştirilmesi ve bu alanda kalıcı bir mühendislik birikimi oluşturulması olarak belirlendi. İstanbul Tersane Komutanlığı, projenin ana yürütücüsü oldu.
İlk Gemiler ve Ada Sınıfı Korvetler
MİLGEM kapsamında geliştirilen ilk platform Ada sınıfı korvetler oldu. Denizaltı savunma harbi ağırlıklı olarak tasarlanan bu gemiler; keşif, gözetleme, devriye ve refakat görevlerini icra edebilecek şekilde planlandı.
Bu kapsamda:
- TCG Heybeliada
- TCG Büyükada
- TCG Burgazada
- TCG Kınalıada
Türk Deniz Kuvvetleri envanterine alındı. Ada sınıfı gemiler, düşük radar izi sağlayan özgün tasarımları, modern sensörleri ve yerli komuta-kontrol sistemleriyle dikkat çekti. Bu gemilerle birlikte Türkiye, ilk kez kendi tasarladığı savaş gemilerini aktif görevde kullanmaya başladı.
İ Sınıfı Fırkateynler: Bir Üst Seviye
MİLGEM Projesi, zaman içinde genişletilerek daha büyük ve daha yetenekli platformları kapsayacak şekilde geliştirildi. Bu doğrultuda İ sınıfı fırkateynler ortaya çıktı. Ada sınıfının tecrübeleri üzerine inşa edilen bu gemiler, daha uzun menzil, daha güçlü silah sistemleri ve gelişmiş hava savunma kabiliyetleriyle donatıldı.
Bu sınıfın ilk gemisi olan TCG İstanbul, Türkiye’nin millî imkânlarla geliştirilen ilk fırkateyni olarak kayda geçti. İ sınıfı fırkateynlerde yerlilik oranı yüksek seviyelere ulaştı ve kritik sistemlerin büyük bölümü yerli firmalar tarafından üretildi.
Yerli Sanayi ve Teknolojik Kazanımlar
MİLGEM Projesi, Türkiye savunma sanayiinde bir kırılma noktası olarak değerlendiriliyor. Proje kapsamında yüzlerce yerli firma sürece dahil edildi ve gemi inşasına yönelik geniş bir tedarik zinciri oluşturuldu. Radar, sonar, elektronik harp, silah entegrasyonu ve yazılım alanlarında yerli çözümler geliştirildi.
Bu süreçte Türkiye, savaş gemisi tasarımı konusunda dışa bağımlı bir ülke konumundan, kendi platformunu geliştirebilen sayılı ülkeler arasına girdi. Elde edilen bilgi birikimi, sonraki deniz projeleri için de temel teşkil etti.
Türkiye’ye Sağladığı Stratejik Katkılar
MİLGEM Projesi, Türk Deniz Kuvvetleri’nin operasyonel kabiliyetini önemli ölçüde artırdı. Yerli olarak geliştirilen gemiler, Ege, Akdeniz ve Karadeniz’de Türkiye’nin deniz yetki alanlarını koruma kapasitesini güçlendirdi.
Bunun yanı sıra proje:
- Savunma sanayiinde teknolojik bağımsızlığı artırdı
- Kritik askeri sistemlerde dışa bağımlılığı azalttı
- Türk tersanelerinin ve mühendislik altyapısının gelişmesini sağladı
- Türkiye’nin savunma sanayii ihracat potansiyelini yükseltti
Nitekim MİLGEM kapsamında geliştirilen platformlar, yurt dışı projelere de konu oldu ve Türkiye’nin uluslararası savunma iş birliklerinde elini güçlendirdi.
