1950’lerin başında geliştirilmeye başlanan ve 1956’da ABD Donanması’nda, 1964’te ise ABD Hava Kuvvetleri envanterine giren AIM-9 Sidewinder, dünyanın en uzun ömürlü ve en yaygın kullanılan kısa menzilli hava-hava füzesi olma unvanını hâlâ elinde tutuyor.
Soğuk Savaş döneminden günümüze uzanan serüveninde Sidewinder, 27’den fazla ülke tarafından kullanıldı, 110 binden fazla üretildi ve 270’den fazla hava aracının düşürülmesinde rol aldı. Uygun maliyeti, yüksek güvenilirliği ve esnek kullanım özellikleri sayesinde, daha yeni tasarımlar geliştirilmesine rağmen yerini korumayı başardı.
Başlangıçta yalnızca arkadan yaklaşan hedefleri vurabilen ilk modeller, Vietnam Savaşı’nda yoğun şekilde kullanıldı. Ancak düşük isabet oranı, tüm yönlerden hedef kilitlenme kabiliyetine sahip AIM-9L versiyonunun geliştirilmesine yol açtı. Bu versiyon, Falkland Savaşı ve 1982 Lübnan’daki “Bekaa Vadisi Avı” operasyonunda üstün başarı gösterdi.
Gelişim süreci boyunca farklı kılavuz sistemleri, harp başlıkları ve motorlarla modernize edilen Sidewinder, bugün AIM-9X versiyonuyla saatte binlerce kilometre hızla manevra yapabilen, kaska monteli nişangâh sistemi ile 90 dereceye kadar yan hedeflere kilitlenebilen son derece gelişmiş bir silah. AIM-9X, kızılötesi arayıcı başlığını soğutmak için Stirling motorlu kriyojenik sistem, dijital güvenlik-ateşleme mekanizması ve vektörel itki kontrolü gibi teknolojilerle donatılmış durumda.
Helikopterler dâhil çeşitli platformlardan fırlatılabilen bu efsanevi füze, sadece savaş uçaklarının değil, modern hava savaş doktrinlerinin de vazgeçilmez unsurlarından biri olmayı sürdürüyor. ABD Hava Kuvvetleri’nden yapılan açıklamalara göre, AIM-9 Sidewinder’ın envanterde kalması 21. yüzyılın sonlarına kadar mümkün görünüyor.
Teknik Özellikler (AIM-X)
Boyutlar ve Ağırlık
- Uzunluk: Yaklaşık 3,02 m
- Çap: 127 mm
- Ağırlık: 85–91 kg (blok ve donanım farkına göre)
Menzil ve Hız
- Menzil: Yaklaşık 35 km (taktik koşullara bağlı değişir)
- Azami Hız: Mach 2,5+ (~3.000 km/sa üzeri)
Arayıcı ve Kılavuz Sistemi
- Tip: Kızılötesi görüntüleyici (IIR) arayıcı başlık
- Yüksek görüş açısı (High Off-Boresight) – 90°’ye kadar hedefe kilitlenme
- Kaska Monteli Nişangâh Sistemi (JHMCS) ile entegre kullanım
- Otomatik hedef takibi ve karşı önlemlere (flare vb.) karşı yüksek bağışıklık
Harp Başlığı
- Tip: Annular-blast parçacıklı (WDU-17/B)
- Ağırlık: ~9,4 kg patlayıcı (PBXN-3)
- Etki: Çarpma veya yakınlık sensörüyle infilak, helikopter rotorlarını dahi parçalayabilecek güç
