Polonya’nın Kielce kentinde düzenlenen MSPO 2025 Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı, dronların artık kenarda kalan sistemler değil, modern askeri stratejinin merkezinde yer aldığını açıkça ortaya koydu. Fuarda hem büyük savunma firmaları hem de girişimci start-up şirketler; keşif, taarruz, deniz ve anti-drone çözümlerini tanıtarak Ukrayna savaşının küresel savunma önceliklerini nasıl değiştirdiğini gözler önüne serdi.
Polonya firmaları dikkat çekti. Kara Kuvvetleri Askeri Enstitüsü, Kaczka amfibi dronunu tanıttı. Kara ve denizde görev yapabilen sistem, öne bakan optik sensörü ile gizli keşif veya hassas saldırı görevleri için tasarlandı. 5 km menzil ve 10 kg patlayıcı taşıma kapasitesiyle özel operasyonlar için esnek bir çözüm sunuyor. WITU’nun Haasta UAV’si ise uzun süre havada kalabilen hibrit motorlu bir sistem ve kanat altına yerleştirilmiş mini anti-drone füzeleriyle hava sahasını korumak için hızlı müdahale imkânı sağlıyor.
Deniz alanında WB Group’un Stormrider insansız muharip botu, bir yıldan kısa sürede tasarlanıp inşa edilerek Baltık Denizi’nde test edildi. Yüksek hızı ve modüler yük taşıma kapasitesiyle kıyı savunması ve keşif görevlerinde öne çıkıyor.
Ukrayna tarafı, savaşın hızlandırdığı inovasyonu sergiledi. THOR OPERATOR dronu, bir hava “ana gemisi” gibi görev yaparak küçük FPV dronlarını ve dolaşan mühimmatları fırlatabiliyor. 400 km menzil ve 4 saat havada kalma süresiyle katmanlı drone harekâtlarına esneklik kazandırıyor. 2025’te 4,5 milyon FPV dronu üretmeyi hedefleyen Ukrayna, ayrıca 170’ten fazla drone tipini entegre eden özel bir İnsansız Sistemler Kuvveti kurdu.
Özel girişimler de öne çıktı. Wild Hornets projesi gizli kesici dronlardan ağır FPV bombacılara kadar birçok yenilik sunarken, Fire Point şirketi FP-7 (200 km menzil) ve FP-9 (850+ km menzil) balistik sistemlerini tanıtarak Ukrayna’nın uzun menzilli vurucu gücünü artırdı.
Avrupa genelinde drone teknolojilerine yapılan yatırımlar hızla artarken, karar vericiler dronları nükleer silahlar kadar dönüştürücü bir unsur olarak tanımlıyor. MSPO 2025, insansız sistemlerin artık yalnızca asimetrik savaş aracı değil, NATO ve Avrupa savunma planlamasının merkezi unsuru olduğunu teyit ediyor.
