Avustralya Hava Kuvvetleri’ne ait E-7A Wedgetail erken uyarı ve kontrol uçağı, 4 Ekim tarihinde Polonya hava sahasında tespit edildi. Bu uçuş, NATO’nun Doğu Gözcüsü (Eastern Sentry) operasyonunun kapsamının genişlediğini ve Avustralya’nın ittifakın doğu hava gözetleme ağında aktif rol üstlenmeye başladığını gösteriyor. Görev, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik yeni insansız hava aracı ve füze saldırılarının ardından artırılan hava güvenliği tedbirleri kapsamında gerçekleştirildi.
Doğu Gözcüsü Operasyonu Genişliyor
Uçuş takip verilerine göre, Avustralya’ya ait E-7A Wedgetail, Polonya üzerinde devriye faaliyeti yürütürken kısa süreliğine bir F-35A savaş uçağı da aynı bölgede görüldü. Canberra’dan resmi bir doğrulama gelmemiş olsa da, Avustralya Hava Kuvvetleri’nin Temmuz 2025’te bir Wedgetail uçağını Łask Hava Üssü’ne konuşlandırdığı biliniyor. Bu konuşlanma, NATO’nun doğu kanadındaki hava sahası farkındalığını artırmak amacıyla yapılmıştı.
E-7A Wedgetail’in Özellikleri
Boeing tarafından geliştirilen ve 737 platformu üzerine inşa edilen E-7A Wedgetail, Northrop Grumman üretimi MESA radarı sayesinde 360 derecelik tarama yapabiliyor ve 400 kilometrenin üzerindeki mesafelerde hedef tespiti sağlayabiliyor.
Uçakta 10 görev konsolu, Link-16 veri bağlantısı ve gelişmiş özsavunma sistemleri bulunuyor. Bu sayede aynı anda hem hava hem deniz hedeflerini takip edebiliyor, önleme operasyonlarını yönetebiliyor ve koalisyon unsurları için hava komuta merkezi işlevi görebiliyor. Uzun görev süresi, havada yakıt ikmali kabiliyeti ve yüksek sistem güvenilirliği, uçağı NATO’nun doğu kanadı üzerindeki uzun süreli devriye görevleri için ideal kılıyor.
Wedgetail’in aktif elektronik taramalı dizi (AESA) radarı, hareketli parçalara ihtiyaç duymadan ışın yönlendirmesi yapabiliyor. Bu, bakım yükünü ve mürettebat ihtiyacını azaltarak eski E-3 AWACS uçaklarına göre daha verimli bir kullanım sağlıyor. Ayrıca, veri bağlantı merkezi görevi üstlenerek F-35, Eurofighter, Rafale ve kara konuşlu hava savunma sistemleri arasında ortak taktik resim oluşturuyor.
Operasyonel ve Stratejik Bağlam
Avustralya’nın Wedgetail filosu daha önce Ortadoğu’da IŞİD karşıtı operasyonlarda ve son dönemde Ukrayna savaşıyla bağlantılı Avrupa görevlerinde kullanılmıştı. Şimdi ise bu uçaklar, NATO’nun Doğu Gözcüsü kapsamında Baltık’tan Karadeniz’e uzanan bölgede çok uluslu hava erken uyarı görevleri yürütüyor.
Benzer şekilde Türkiye’ye ait E-7T Barış Kartalı da Eylül sonunda Baltık bölgesinde görev yaparak NATO’nun “hava gözü” ağında yer aldı.
Polonya ve komşu ülkeler açısından bakıldığında, Wedgetail’in erken tespit kabiliyeti; alçaktan uçan İHA’lar ve seyir füzelerine karşı savunmayı güçlendiriyor, önleme sürelerini kısaltıyor ve mevcut hava savunma sistemlerinin etkinliğini artırıyor.
Jeopolitik Önemi
Bu görev, Avustralya’nın NATO ile artan güvenlik iş birliğini somut biçimde ortaya koyuyor. Wedgetail’in konuşlandırılması, doğrudan çatışmaya girmeden yüksek teknoloji katkısı sunmanın bir yolu olarak görülüyor. Stratejik açıdan bakıldığında ise bu durum, NATO’nun ortak algılama ve komuta ağını güçlendiriyor, Baltık’tan Karadeniz’e uzanan hava güvenliği zincirinin daha dayanıklı hale gelmesini sağlıyor.
Her ne kadar Avustralya Savunma Bakanlığı uçuşa dair resmi bir açıklama yapmamış olsa da, mesaj açık: NATO hava sahası artık daha geniş bir müttefik ağı tarafından izleniyor.
Avustralya ve Türkiye gibi Hint-Pasifik ülkelerinin katkıları, Avrupa hava güvenliğinin artık küresel ölçekte paylaşılan bir sorumluluk haline geldiğini gösteriyor.
