5 Kasım 2025’te Kremlin, Dışişleri ve Savunma Bakanlıklarıyla birlikte istihbarat ve sivil kurumlara, olası nükleer silah denemelerine yönelik ortak öneriler hazırlanması talimatını verdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin herhangi bir nükleer patlama testine yalnızca başka bir nükleer gücün benzer bir adım atması durumunda karşılık vereceğini belirtti.
Bu adım, Novaya Zemlya test sahasında uzun süredir sürdürülen teknik hazırlıkların siyasi bir yönlendirmeyle birleştiğini gösteriyor ve küresel nükleer deneme moratoryumuna yeni bir baskı unsuru ekliyor.
Soğuk Savaş Döneminin Gölgesi Yeniden Doğuyor
ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamalarında Washington’un nükleer testleri yeniden başlatabileceğine dair sinyaller vermesi, Moskova’nın bu yönde hazırlıklara hız vermesinin temel nedeni olarak değerlendiriliyor. Uzmanlara göre bu gelişme, onlarca yıldır stratejik istikrarın temelini oluşturan deneme yasağını zayıflatma riski taşıyor.
Novaya Zemlya Sahası Tam Hazır
Savunma Bakanı Andrei Belousov, Güvenlik Konseyi toplantısında, “Test sahamız kısa sürede aktive edilebilir durumda” diyerek hazırlıkların hemen başlamasının “uygun” olduğunu ifade etti. Novaya Zemlya, Sovyet döneminde nükleer patlamaların gerçekleştirildiği başlıca alan olarak biliniyor ve altyapısının hâlen operasyonel durumda tutulduğu belirtiliyor.
Olası Test Senaryoları
İlk aşamada, “sıfır verimli” olarak bilinen alt kritik veya hidrodinamik deneylerin yapılabileceği öngörülüyor. Bu testlerde zincirleme nükleer reaksiyon oluşmadan plütonyum çekirdekleri ve modern silah bileşenleri sınanıyor.
Daha sonraki aşamalarda ise düşük güçlü, tamamen yeraltında gerçekleştirilen patlamalarla yeni nesil savaş başlıklarının doğrulanması planlanabilir. Bu süreç, Yars, Sarmat ve Bulava füze sistemleri gibi stratejik platformların yanı sıra Avangard hipersonik araçlarıyla ilişkili konfigürasyonları da kapsayabilir.
“Egzotik” Sistemler Gündemde
Moskova ayrıca, nükleer enerjili Burevestnik seyir füzesi ve Poseidon sualtı aracı gibi olağandışı sistemlere de dikkat çekiyor. Bu sistemler doğrudan patlayıcı test gerektirmese de, olası çevresel dayanıklılık veya harp başlığı doğrulama süreçleri için yeraltı denemeleri gündeme gelebilir.
Küresel Dengeyi Sarsabilecek Adım
Rusya’nın 2023’te Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması’ndan (CTBT) çekilmesi, ülkeyi bu anlaşmayı imzalamış ancak onaylamamış olan ABD ile aynı statüye getirmişti.
Bugün gelinen noktada Moskova, siyasi yetkilendirmeyi sahadaki teknik hazırlıkla birleştirerek, gerekirse kısa sürede fiili denemelere geçebilecek bir konuma ulaştı. Bu durum, küresel silah kontrolünü ve stratejik istikrarı yeniden tehdit eden bir dönemi başlatabilir.
