Tanksavar füzeleri, modern harp sahasında zırhlı tehditleri etkisiz hale getirmek için geliştirilen en kritik silah sistemlerinden biridir. Bu sistemlerin etkinliği büyük ölçüde sahip oldukları güdüm teknolojisine bağlıdır. Günümüzde tanksavar füzeleri; hedef takibi, atış hassasiyeti ve kullanıcı kontrol seviyesine göre farklı güdüm türlerine ayrılmaktadır. Genel olarak bu füzeler tel güdümlü, ısı güdümlü, lazer güdümlü, at-unut füzeleri ve insansız sistem destekli güdüm gibi kategorilerde incelenir.
Aşağıdaki alt başlıklarda, kullanıcıların en çok aradığı güdüm sistemleri detaylarıyla anlatılmıştır.
Tel Güdümlü Füzeler (Wire-Guided Missiles)
Tel güdümlü füzeler, tanksavar füze teknolojisinin klasik fakat halen etkinliğini koruyan yöntemlerinden biridir. Bu sistemde füze, ateşlendiği andan hedefe ulaşana kadar ince bir kablo (tel) üzerinden atıcı birime bağlı kalır. Atıcı, joystick benzeri kontrol mekanizmaları ile füzeye yön verir.
Öne Çıkan Özellikler:
- Hedefe anlık düzeltme yapılabilir.
- Elektronik karıştırmaya karşı daha dirençlidir.
- Maliyet olarak diğer güdüm türlerine göre daha ekonomiktir.
Dezavantajlar:
- Atıcı, füze hedefe ulaşana kadar açıkta beklemek zorundadır, bu da risk oluşturur.
- Tel uzunluğu, menzili sınırlayabilir.
Dünyada en bilinen tel güdümlü füzelere örnek olarak TOW, MILAN ve eski nesil bazı Rus sistemleri gösterilebilir.
Isı Güdümlü Füzeler (Heat-Seeking Missiles)
Isı güdümlü tanksavar füzeleri, hedefin motor veya zırh yüzeyinden yayılan kızılötesi (IR) ısı izini takip ederek yön bulur. Atıcı tarafından hedef kilitlendikten sonra çoğu sistem “at-unut (fire-and-forget)” prensibiyle çalışır. Bu, nişancının ateş sonrası pozisyon değiştirmesine izin verir.
Öne Çıkan Özellikler:
- Yüksek hassasiyet ve otomatik hedef takibi.
- Kullanımı kolaydır; eğitim süresi daha kısadır.
- Hedef hareket etse bile takip edebilir.
Dezavantajlar:
- Yoğun sis, duman veya IR karıştırıcılar performansı azaltabilir.
- Gelişmiş sensörler nedeniyle maliyeti yüksektir.
Bu kategorinin en bilinen örneklerinden biri Javelin ATGM’dir. Türkiye’de kullanılan bazı yeni nesil anti-tank füzelerinde de IR arayıcı başlık teknolojisi bulunmaktadır.
Lazer Güdümlü Tanksavar Füzeleri
En çok aratılan güdüm türlerinden biri de lazer güdümlü sistemlerdir. Bu füzelerde hedef, lazer işaretleyicilerle aydınlatılır ve füze bu lazer ışığının geri yansımasını takip eder.
Avantajları:
- Noktasal hassasiyet sağlar.
- Tel gibi fiziksel sınırlayıcılar olmadığı için uzun menziller mümkündür.
Dezavantajları:
- Lazer işareti düşman tarafından algılanabilir.
- Toz, duman ve kötü hava koşulları aydınlatmayı zorlaştırır.
At-Unut (Fire-and-Forget) Füzeler
Modern askeri literatürde en çok sorgulanan güdüm türü “at-unut” prensibidir. Bu tür füzeler, hedefe kilitlendiğinde kullanıcıya ihtiyaç duymadan tamamen otomatik şekilde uçuşuna devam eder.
Artıları:
- Personel güvenliğini en üst seviyeye çıkarır.
- Kaçıcı manevralar ve zırh koruma sistemlerine karşı yüksek başarı oranı.
Eksileri:
- Oldukça yüksek maliyet.
- Gelişmiş sensörler sebebiyle bakım ve lojistik detayları fazladır.
İnsansız Sistem Destekli ve Hibrit Güdüm Teknolojileri
Günümüzde tanksavar saldırıları artık sadece omuzdan atılan veya kara konuşlu sistemlerle sınırlı değil. İHA’lar, akıllı mühimmatlar ve hibrit güdüm teknolojileri tanksavar görevlerinde yeni bir çağ başlattı.
Bu sistemlerde:
- GPS destekli güdüm,
- Otomatik hedef tanıma (ATR),
- IR + Lazer kombine güdüm,
- Veri linki üzerinden uçuş düzeltmesi
gibi yöntemler kullanılabiliyor.
Bu trend, klasik tanksavar füzelerinin ötesinde daha esnek ve çok rollü mühimmat kullanımını beraberinde getiriyor.
Tanksavar füzeleri, güdüm sistemleri bakımından tel güdümlü, ısı güdümlü, lazer güdümlü, at-unut, ve hibrit/insansız destekli güdüm teknolojileri olmak üzere çeşitli kategorilere ayrılır. Her bir güdüm sistemi; savaş sahasının koşulları, hedefin zırh yapısı ve taktik ihtiyaçlara göre farklı avantajlar sunar.
Bu nedenle modern ordular, operasyonel esnekliği artırmak adına birden fazla güdüm türüne sahip füze envanterini bir arada bulundurmayı tercih etmektedir.
