Türkiye’nin uzun yıllar boyunca savunma alanındaki en önemli projelerinden biri olan F-35 Lightning II programı, hem askeri hem de ekonomik açıdan ciddi tartışmalara yol açtı. Peki, Türkiye bu gelişmiş savaş uçakları için Amerika’ya tam olarak ne kadar ödeme yaptı? İşte merak edilen tüm detaylar.
F-35 Programına Türkiye’nin Katkısı
Türkiye, F-35 programına resmi olarak 2002 yılında katıldı ve başlangıçta 100’den fazla uçak sipariş etmeyi planladı. Program kapsamında Türkiye, uçakların üretiminde kritik parçaları tedarik eden ülkeler arasında yer aldı. Uçak başına maliyet yıllar içinde değişiklik gösterse de, toplam yatırım ve sözleşmeler dikkate alındığında Türkiye’nin Amerika’ya ödediği tutar milyar dolar seviyelerinde.
Türkiye’nin Toplam Ödemesi Ne Kadar?
Resmi ve savunma sanayi kaynaklarına göre, Türkiye F-35 programı çerçevesinde Amerika’ya yaklaşık 1,4 milyar dolar ödeme yaptı. Bu tutar, hem uçak sipariş bedellerini hem de teknik destek ve eğitim paketlerini kapsıyor. Ancak, Türkiye’nin programdan çıkarılmasıyla birlikte, bu ödemelerin büyük kısmı geri alınamadı ve proje iptalinin ekonomik maliyeti gündemde tartışılmaya devam ediyor.
Ekonomik ve Askeri Etkiler
F-35 programına yapılan yatırım, Türkiye’nin savunma teknolojisi açısından kazançlar elde etmesini de sağlamıştı. Özellikle uçak üretiminde kullanılan parçaların yerli sanayide üretilmesi, Türkiye’nin yüksek teknoloji kapasitesini artırmıştı. Ancak Amerika ile yaşanan siyasi ve askeri anlaşmazlıklar, Türkiye’nin programdan çıkarılmasıyla bu kazançların bir kısmı sınırlı kaldı.
Gelecek Perspektifi
F-35 programından ayrılan Türkiye, artık kendi milli savaş uçağı projelerine odaklanıyor. Özellikle KAAN ve diğer yerli hava platformları, Türkiye’nin hava gücünü artırmayı ve bağımsız savunma kapasitesini güçlendirmeyi hedefliyor. Bu noktada, F-35 için yapılan harcamanın hem deneyim hem de teknoloji transferi açısından önemli bir yatırım olarak değerlendirildiği ifade ediliyor.
Türkiye’nin F-35 programına yaptığı ödeme, savunma sanayi tarihine hem finansal hem de stratejik açıdan büyük bir ders olarak geçti. Yaklaşık 1,4 milyar dolarlık yatırım, geri alınamayan bir maliyet olarak kayda geçerken, Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda kendi yerli savaş uçakları ve ileri teknoloji projelerine ağırlık vermesi bekleniyor.
