Türkiye’den çıkan en dikkat çekici mühendislik başarı hikâyelerinden biri, 43 yıl önce ABD’ye yerleşen Ergün Kırlıkovalı’nın savunma sanayisindeki etkileyici yolculuğudur. Günümüzde F-35 Lightning II ve B-2 Spirit gibi dünyanın en ileri savaş uçaklarında kullanılan radarda görünmezlik sağlayan gelişmiş kaplama malzemelerini üreten Kırlıkovalı, ABD’de bu malzemeyi üretebilen tek uzman olarak tanınmaktadır.
Ergün Kırlıkovalı Kimdir?
İstanbul Teknik Üniversitesi kökenli bir mühendis olan Ergün Kırlıkovalı, 1980’li yıllarda yüksek lisans ve araştırma faaliyetleri için ABD’ye gitti. Kimya mühendisliği, polimer bilimi ve kompozit malzemeler alanındaki uzmanlığını kısa sürede savunma projelerine taşıyarak, ileri teknoloji gerektiren stealth (orta ve yüksek frekansta radar görünmezliği) malzemelerine odaklandı.
Kırlıkovalı’nın çalışmaları özellikle:
- Radar soğurucu polimerler
- Kompozit yüzey kaplamaları
- Isıya ve sürtünmeye dayanıklı nano-yapı malzemeler
alanlarında yoğunlaştı. Bu uzmanlık, onu ABD savunma sanabilisende kritik projelerde vazgeçilmez bir isim haline getirdi.
F-35 Projesindeki Rolü
F-35 Lightning II, dünyanın en gelişmiş çok rollü savaş uçaklarından biri ve düşük radar görünürlüğü (stealth) programın kalbinde yer alıyor. İşte Kırlıkovalı’nın bu projedeki rolünün stratejik önemi:
1. Radar İzini Azaltan Özel Kaplamaların Geliştirilmesi
F-35’in düşük görünürlük kabiliyetinin en önemli unsurlarından biri, radar sinyallerini soğuran özel yüzey malzemeleridir. Ergün Kırlıkovalı, F-35 gövdesine uygulanan bu malzemelerin:
- Radarı soğurma kapasitesini artıran kimyasal formüllerini geliştirdi,
- Isı dayanımı yüksek yeni kompozit varyantlarının üretim süreçlerini optimize etti,
- Malzeme ağırlığını düşürerek yakıt tasarrufu sağlayan yeni polimer tasarımlarına katkıda bulundu.
Bu kaplama teknolojisi sayesinde F-35, rakip platformlara kıyasla çok daha düşük radar iziyle görev yapabiliyor.
2. Üretim Süreçlerinin Tasarımı ve Denetimi
Kırlıkovalı yalnızca malzemeyi geliştirmekle kalmadı, aynı zamanda:
- Üretim hattının kimyasal hassasiyet gerektiren kritik aşamalarını tasarladı,
- ABD savunma sanayisinde yalnızca onun kontrolünden geçebilen özel bir üretim süreci kurdu,
- F-35 programının kalite standartlarına uyum sağlayacak şekilde seri üretim altyapısını oluşturdu.
Bu nedenle de ABD’de bu malzemeyi üretebilen tek kişi olarak biliniyor.
3. B-2 Spirit ve Diğer Platformlara Teknoloji Transferi
Geliştirdiği radar soğurucu malzemeler sadece F-35’te değil:
- B-2 Spirit hayalet bombardıman uçağı
- Gelişmiş insansız hava araçları
- Yeni nesil füze sistemleri
gibi çok çeşitli platformlarda da kullanılıyor. Bu durum, Kırlıkovalı’nın ABD savunma teknolojisine bıraktığı etkinin genişliğini gösteriyor.
Türkiye Açısından Anlamı: “Kaçan Bir Deha”
Türkiye 1980’lerde kendi savaş uçağını üretemediği için, ileri malzeme teknolojilerinde uzmanlaşan bir mühendisini ABD’ye kaptırdı. Bugün Kırlıkovalı’nın ismi, dünya savunma sanayisinin en kritik projelerinde geçiyor.
Eğer Türkiye o dönemde yerli havacılık sanayisini destekleyecek yakın bir vizyon geliştirebilseydi, bu tür uzmanlıklar muhtemelen TUSAŞ ve TEI gibi kurumların temellerine çok daha erken katkı sağlıyor olacaktı.
Global Savunma Sanayisinde Bir Türk İmzası
Ergün Kırlıkovalı, radar soğurucu malzeme biliminin dünya çapındaki en önemli isimlerinden biridir. F-35 ve B-2 gibi projelerdeki katkısı, yalnızca bir mühendislik başarısı değil; ileri savunma teknolojilerinde Türk mühendislerinin global etkisini gösteren güçlü bir örnektir.
