ABD Savunma Bakanlığı, taktik keşif ve gözetleme kapasitesini artırmak amacıyla Kuzey Amerika merkezli Draganfly firmasıyla Commander 3XL tipi çok rotorlu dron tedariki için stratejik bir sözleşme imzaladı. Bu adım, hafif ve uyarlanabilir dronların savaş alanındaki önemini artıran doktrinsel bir dönüşümü de temsil ediyor.
2022 yılında başlayan Ukrayna savaşı, küçük ve orta ölçekli dronların savaş alanındaki etkisini küresel ölçekte gözler önüne serdi. Avrupa’dan Orta Doğu’ya, Güneydoğu Asya’dan Latin Amerika’ya kadar hem düzenli ordular hem de düzensiz güçler, düşük maliyetli ve hızlı konuşlandırılabilen bu sistemleri lojistik hatları bozmak, topçu atışlarını yönlendirmek ve gerçek zamanlı istihbarat toplamak için kullanıyor. Taktik dron artık sadece bir avantaj değil; çağdaş savaş operasyonları için bir gereklilik haline geldi.
Türkiye, İran, İsrail, Çin, Hindistan ve Polonya gibi ülkeler, kendi dron sanayilerini güçlendirerek modüler, genellikle ihracat odaklı sistemler geliştiriyor. Bu sistemlerin değeri, yalnızca menzil veya taşıma kapasitesine değil, hızlı karar döngülerine entegre olabilme, birlikte çalışabilirlik ve sahada hızlı konuşlanabilirlik yeteneklerine dayanıyor.
Bu çerçevede, ABD’nin Commander 3XL’i seçmesi iki ana hedefe hizmet ediyor: Gelişen çok alanlı harekât doktrinlerine uyumlu, otonom taktik ISR yetenekleri kazanmak ve Çin menşeli bileşenlerden uzak durarak yerli savunma sanayisini güçlendirmek. Commander 3XL, Blue UAS sertifikalı, NDAA uyumlu ve tamamen Kuzey Amerika’da üretilmiş olmasıyla bu kriterleri karşılıyor. Aynı zamanda Washington’un ikili kullanıma uygun teknolojilerde tedarik zincirini çeşitlendirme politikasına da katkı sağlıyor.
Boş ağırlığı 13,2 kg olan dron, 25 kg maksimum kalkış ağırlığıyla 10 kg’a kadar yük taşıyabiliyor. 50–55 dakika havada kalabilen sistem, 72 km/s seyir hızına ve 38 km operasyonel menzile sahip. Katlanabilir kolları, geri çekilebilir iniş takımları, otomatik bağlantılı batarya sistemi ve EO/IR sensörler, LiDAR, lojistik yük veya vinç sistemleri gibi modüler donanımlarla uyumlu bir montaj altyapısına sahip. Herelink Blue, Doodle Labs Helix ve DTC BluSDR gibi güvenli iletişim modüllerini destekliyor, AES/FIPS şifreleme standartlarına uygun olarak 10 km’ye kadar şifreli iletişim kurabiliyor.
Commander 3XL, büyük MALE veya HALE dronların yerini almayı değil, onları taktik seviyede tamamlamayı hedefliyor. Piyade birliklerine destek, ileri gözlem, lojistik malzeme ulaştırma, cephe hattının geniş alanlarda izlenmesi ve hedefleme merkezlerine canlı 3D görüntü aktarımı gibi görevlerde kullanılabiliyor. Bu esneklik, tehdit yoğunluğunun yüksek olduğu çok alanlı harekât ortamlarında sürekli ve yaygın durumsal farkındalık için kritik önem taşıyor.
Commander 3XL’in ABD ordusuna entegrasyonu, hem doktrinsel hem de endüstriyel düzeydeki bir dönüşümün işaretidir. Çin’in sürü dron konseptine odaklanması, Rusya’nın sızıcı mühimmat kapasitesini artırması ve birçok bölgede asimetrik çatışmaların tırmanmasıyla birlikte, ABD de bağlı, dağıtık ve bilgiye dayalı savaş stratejisine hızla yöneliyor. Bu yalnızca teknolojik bir gelişme değil; mikro dronların modern muharebenin asli sensörleri haline geldiği yeni bir operasyonel anlayışın ifadesidir.
