Savunma iş birliğini derinleştiren ve savaş zamanı inovasyonunu yeniden tanımlayan bir adımla, Birleşik Krallık ve Ukrayna, İngiltere’deki tesislerde yürütülecek ortak bir insansız hava aracı (İHA) üretim programını resmen başlattı. 24 Haziran 2025’te Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov tarafından duyurulan bu anlaşma, Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer arasındaki üst düzey görüşmelerin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Proje, savaş döneminde Ukrayna’nın İHA tedarikini hızlandırmayı ve aynı zamanda İngiltere’nin insansız hava sistemleri (UAS) üretim kapasitesini güçlendirmeyi hedefliyor.
Bu tarihi anlaşma kapsamında Birleşik Krallık, önümüzdeki üç yıl boyunca çeşitli Ukrayna tasarımı İHA’ların üretimini finanse edecek ve kendi topraklarında gerçekleştirecek. Ukrayna savunmasında sahada test edilip etkinliği kanıtlanmış bu sistemler, İngiliz savunma sanayi şirketleri tarafından üretilecek ve savaş boyunca imal edilen tüm araçlar doğrudan Ukrayna ordusuna teslim edilecek. Savaş sonrası dönemde ise üretim çıktıları iki ülke arasında paylaşılacak ve bu da uzun vadeli stratejik ve endüstriyel bir ortaklığın temelini oluşturacak.
Anlaşma kapsamında hangi İHA modellerinin yer alacağı henüz resmi olarak açıklanmasa da, Ukrayna tarafından geliştirilen Shark ISR, Leleka-100, Fury taktiksel İHA’lar ve Brave1 platformu altında geliştirilen dolanan mühimmatlar ve dronlar olası adaylar arasında yer alıyor. Bu sistemler, modüler yapıları, elektronik harp ortamına karşı dayanıklılıkları ve hızlı üretim döngüleri sayesinde modern savaş alanında vazgeçilmez hale gelmiş durumda ve NATO kuvvetleri için giderek daha cazip hale geliyor.
Birleşik Krallık açısından bu girişim hem bir fırsat hem de bir yeniden yapılanma anlamı taşıyor. Daha önce sorunlar yaşanan Watchkeeper WK450 gibi eski sistemlerin ardından, savaşta kendini kanıtlamış Ukrayna platformlarının benimsenmesi, ülkenin taktiksel İHA kapasitesini yeniden canlandırmak için pratik bir yol sunuyor. Bu aynı zamanda BAE Systems gibi büyük firmaların yanı sıra yeni teknoloji geliştiricilerin de gerçek zamanlı savaş verilerine ve değişen operasyonel ihtiyaçlara dayalı yenilikçi üretim modellerine katılmasına olanak tanıyor.
Stratejik açıdan bakıldığında, ortak üretim anlaşması yalnızca bir satın alma süreci değil, Ukrayna’yı NATO’nun savunma-sanayi yapısına daha güçlü bir şekilde entegre eden, sınır ötesi teknoloji transferini hızlandıran ve daha esnek, hızlı silah tedarik zincirlerine yanıt veren bir adımdır. Ukrayna’nın savaş nedeniyle baskı altında olan yerli üretim kapasitesine bu düzenleme önemli bir destek sağlarken, ön cepheye sistemlerin kesintisiz ulaşmasını da güvence altına alıyor.
Umerov, bu girişimi sadece acil muharebe ihtiyaçlarına cevap vermekle kalmayıp kalıcı bir iş birliğinin temellerini atan bir “mega proje” olarak tanımladı. Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise bu ortak çabanın ileri teknoloji üretimini ölçeklendireceğini, teslimat sürelerini kısaltacağını ve Birleşik Krallık ile Ukrayna savunma sanayileri arasında güçlü bir sinerji oluşturacağını belirtti. İngiliz Savunma Bakanı’nın ve kamuoyunun desteği, anlaşmanın arkasındaki siyasi kararlılığı daha da vurguluyor.
Lojistiğin ötesinde, Birleşik Krallık-Ukrayna drone anlaşması geleceğin savaş iş birliklerine yönelik stratejik bir plan sunuyor. Savaş sahasındaki yaratıcılığın, uzun vadeli ittifaklara ve sanayi dayanıklılığına nasıl zemin hazırlayabileceğini ortaya koyuyor. Savunma ortamının giderek drone üstünlüğüyle şekillendiği günümüzde, bu girişim yalnızca taktiksel bir çözüm değil, aynı zamanda NATO çağında ortak teknoloji geliştirme vizyonunun da simgesi olarak öne çıkıyor.
