1 Ağustos 2025’te Çin devlet televizyonu CCTV, alışılmadık bir adım atarak nükleer başlıklı balistik füzeler taşıyan bir denizaltının uzun menzilli devriye görevi için denize açıldığını gösteren görüntüler yayınladı. Ekipteki bir mürettebat üyesi, emredilmesi hâlinde “tereddüt etmeden” nükleer füze fırlatacağını ifade etti. Her ne kadar teknik ayrıntılar açıklanmasa da bu denizaltının, Çin’in stratejik nükleer denizaltı filosunun temelini oluşturan Tip 094 Jin sınıfı bir gemi olduğu düşünülüyor.
Bu yayın, Çin’in bir Tip 094 balistik füze denizaltısının aktif bir göreve çıktığını kamuoyuna açıkça gösterdiği ilk vaka oldu. Denizaltının büyük olasılıkla, Hainan Adası’ndaki yeraltı tesisleriyle korunan Longpo Deniz Üssü’nden ayrıldığı tahmin ediliyor. Görüntülerin zamanlaması ve mesajı, Hint-Pasifik bölgesindeki artan gerilime paralel olarak, stratejik bir duruş sergileme amacı taşıyor.
ABD Savunma Bakanlığı’na ve açık kaynaklı analizlere göre, Tip 094, Çin’in denizden fırlatılan nükleer caydırıcılığına sahip ilk etkili platformu olarak öne çıkıyor. Şu anda bu sınıf, menzili ciddi ölçüde artıran JL-3 kıtalararası balistik füze sistemine geçiş sürecinde. Bu silahlarla donatılmış bir Tip 094 denizaltısı, Batı Pasifik’ten kalkışla ABD ana karasını tamamen vurabilecek kapasiteye sahip olacak. Aynı zamanda daha gelişmiş Tip 096 SSBN projesi sürerken, Tip 095 saldırı denizaltısı ve gelişmiş Tip 041 sınıfı konvansiyonel denizaltılar da Çin’in sualtı yeteneklerini artırmak üzere geliştiriliyor.
Teknik açıdan, Tip 094 Çin’in eski platformlarıyla yeni nesil sistemleri arasında bir geçiş denizaltısıdır. Su altında yaklaşık 11.000 – 12.000 ton deplasmana ve 135 metre uzunluğa sahiptir. Basınçlı su reaktörüyle çalışan denizaltı, 300 metreden fazla derinliğe inebilir ve 24 knot hıza ulaşabilir. 12 dikey füze fırlatma silosu bulunan denizaltı, 7.200 – 8.000 km menzilli JL-2 füzelerini taşıyabilir. Bu füzeler, tek bir 1 megatonluk nükleer başlık ya da çoklu bağımsız hedefleme sistemleri (MIRV) ile donatılabilir.
Denizaltı ayrıca altı adet 533 mm torpido tüpüne sahip olup, ağır torpidolar ve deniz mayınları fırlatabilmektedir. Elektronik karşı tedbir sistemleri, akustik yanıltıcılar ve temel savunma önlemleri de mevcuttur. Ancak Batılı uzmanlara göre, Tip 094 hala gürültü seviyesi açısından ABD’nin Ohio sınıfı ya da Rusya’nın Borei sınıfı denizaltılarının gerisinde. Yine de son yükseltmeler, gövde tasarımı ve ses azaltma sistemlerinde ilerleme kaydedildiğini gösteriyor.
ABD, Rusya, Fransa ve Birleşik Krallık gibi büyük denizaltı güçlerine kıyasla Çin’in denizaltı kuvveti daha az gelişmiş olsa da, hızla gelişmektedir. ABD’nin Ohio sınıfı denizaltıları dünyada gizlilik ve vurucu güç açısından öncü konumdayken, yerini Columbia sınıfına bırakmaya hazırlanmaktadır. Rusya, Borei sınıfı denizaltılarla güçlü bir caydırıcılık sağlar. Fransa ve Birleşik Krallık ise Triomphant ve Vanguard sınıflarıyla daha az sayıda ama yüksek nitelikte SSBN’ler işletmektedir. Çin, Tip 094 ile hala bir adım geride olsa da, JL-3 entegrasyonu ve Tip 096 ile bu farkı hızla kapatmaktadır.
Böylesine hassas bir dönemde, özellikle Tayvan üzerindeki gerilimler, AUKUS ittifakı kapsamındaki ABD müttefikleriyle gelişen askeri ilişkiler ve Güney Çin Denizi’ndeki askeri faaliyetler düşünüldüğünde, bu denizaltı yayını stratejik caydırıcılığı güçlendirme ve ulusal çıkarları vurgulama amacı taşımaktadır.
Sonuç olarak, Çin artık nükleer yeteneklerini gizlemek yerine, açıkça sergileyerek caydırıcılık yaratma aşamasına geçmiştir. Tip 094’ün görevlendirilmesi ve kamuoyuna gösterilmesi, Çin’in nükleer ikinci vuruş kapasitesine olan güveninin ve küresel askeri sahnedeki rolünün arttığını açıkça göstermektedir.
