Rusya, Tor-E2 kısa menzilli hava savunma sistemini ilk kez yurtdışında tam konfigürasyonuyla Dubai Airshow 2025’te sergileyerek uluslararası pazara güçlü bir dönüş mesajı verdi. Bu hamle, son yıllarda büyük düşüş yaşayan Rus savunma ihracatını yeniden canlandırma çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
21 Kasım’da sosyal medya üzerinden paylaşılan bilgilere göre Tor-E2, Rusya’nın fuara taşıdığı 850’den fazla savunma ürününün merkezinde yer aldı. Almaz-Antey ve Kupol tesisleri için sistemin Birleşik Arap Emirlikleri’nde gösterilmesi hem teknik kapasitenin hem de ihracat niyetinin açık bir göstergesi olarak yorumlandı.
Sistem Yapısı ve Kabiliyetleri
Tor-E2, Tor-M2 ailesinin ihracat sürümü olarak geliştirilmiş, arama radarı, takip radarı ve dikey fırlatma tüplerini tek bir platformda birleştiriyor. Tekerlekli, paletli ve modüler yapı seçenekleri ile farklı coğrafyalara uyarlanabilen sistem; 16 hazır ateşe hazır füze taşıyor.
Sistem 12 km menzile ulaşırken, 9M331D füzeleriyle bu mesafe 15 km’ye çıkıyor. Azami angajman irtifası 10 km olan Tor-E2, aynı anda dört hedefi takip edip angaje olabiliyor. 0,05 m² radar izine sahip küçük İHA’lara karşı yüksek hassasiyetle çalışacak şekilde tasarlandı.
Rosoboronexport verileri ve bağımsız analizlere göre 9M338KE füzesi menzili yaklaşık 16 km’ye çıkarıyor ve düşük RKA değerine sahip hızlı hedeflere karşı etkili yüksek parçacık etkili harp başlığı taşıyor. Dikey soğuk fırlatma sistemi, platformun yön değiştirmeye gerek kalmadan tam 360 derece angajman yapmasını sağlıyor.
Kupol yetkilileri, sistemin yaklaşık üç dakikada ateş pozisyonuna geçebildiğini ve kısa duraklamalarla veya sınırlı hareket hâlinde atış yapabildiğini belirtiyor.
Görev Profili ve Operasyonel Rol
Tor-E2, manevra birlikleri, kritik tesisler ve hava üslerinin yakın hava savunması için tasarlanmış bir SHORAD çözümü olarak pazarlanıyor. Gece-gündüz, yoğun elektronik harp ve ateş baskısı altında uçak, helikopter, seyir füzesi, anti-radar füzesi, güdümlü mühimmat ve İHA’lara karşı görev yapabiliyor.
Dört araçlık bir batarya aynı anda 16 hedefi karşılayabiliyor. Sistem, hedefleri tehdit önceliğine göre otomatik sıralayarak angajman verimliliğini artırıyor. İkili çalışma modunda ise araçlardan biri tamamen elektronik sessizlikte kalarak yalnızca atış anında devreye giriyor; bu özellik anti-radar füzelere karşı hayati önem taşıyor.
Rosoboronexport, Tor-E2’nin NATO uyumlu komuta-kontrol yapıları da dâhil olmak üzere birçok mevcut hava savunma ağına entegre olabildiğini vurguluyor.
Modernizasyon Geçmişi ve Muhtemel Müşteriler
Tor-E2, 1980’lerde hizmete giren Tor sistem ailesinin en güncel ihracat türevi. Çift füze kapasitesi, geliştirilmiş faz dizili radar ve artırılmış otomasyonla Tor-M2 temelinden önemli ölçüde modernize edildi. Sistem, son yıllarda Suriye ve Ukrayna’daki operasyonlarda sınanan Tor ailesinin tecrübesini üzerine alıyor.
Rus yetkililer 2019’dan bu yana bazı ülkelerden ilgi geldiğini belirtse de hâlâ resmî bir ihracat sözleşmesi açıklanmış değil. İlk müşterilerin Orta Doğu, Asya ve BDT bölgesinde mevcut Tor kullanıcılarından çıkması muhtemel görülüyor.
Rusya’nın İhracat Stratejisinde Tor-E2’nin Rolü
SIPRI verilerine göre Rusya’nın savunma ihracatı son yıllarda yüzde 50’nin üzerinde düşüş gösterdi. Rostec CEO’su Sergey Çemezov, üretim kapasitesinin büyük kısmının Ukrayna savaşına kaydırılması nedeniyle ihracatın yarıya indiğini doğruladı.
Bu nedenle Tor-E2’nin Dubai’deki görünürlüğü, yalnızca bir ürün tanıtımı değil; Rusya’nın küresel SHORAD rekabetine yeniden ağırlık vereceğine dair stratejik bir sinyal olarak değerlendiriliyor. Sistem için ilk resmî ihracat müşterisinin açıklanması hâlinde bunun, hem alıcı ülkede taktik seviyede bir güç çarpanı oluşturacağı hem de Rus savunma sanayisinin ihracata yeniden yöneldiğinin kanıtı olacağı ifade ediliyor.
