Finlandiya’nın ilk F-35A Lightning II uçağı, kuyruk numarası JF-501, Lockheed Martin’in Fort Worth tesisinde son montajını tamamladı. Bu önemli üretim adımı, Finlandiya Hava Kuvvetleri’nin HX programının 2026 teslimatları ve ABD’de pilot eğitim planıyla uyumlu olduğunu gösteriyor.
Son Montaj ve Boya Hazırlıkları
30 Ekim 2025’te Finlandiya Hava Kuvvetleri, JF-501’in Fort Worth tesisindeki son montajını geçtiğini ve artık boya sürecine alınacağını açıkladı. İlk partideki diğer yedi uçak da yapısal üretim aşamasını tamamladı ve düşük görünürlük kaplaması ile nihai test aşamasına geçiyor.
F-35A’nın Özellikleri
F-35A, beşinci nesil çok rollü bir savaş uçağıdır ve hassas saldırı, hava üstünlüğü ve müttefiklerle entegre operasyonlar için tasarlanmıştır. Finlandiya için seçilen model, geleneksel kalkış ve iniş yapabilen varyanttır ve 1990’lardan beri kullanılan F/A-18C/D Hornet’leri değiştirecek. Uçak, AN/APG-81 AESA radar, elektro-optik ve dağıtılmış açıklık sensörleri, güvenli veri bağlantıları ve Block 4 yükseltmelerine hazır TR-3 mimarisi sunuyor.
HX Programının Hızlandırılmış Yolu
Finlandiya, 64 Hornet’i değiştirmek üzere HX Programını başlattı ve Aralık 2021’de F-35A Block 4’ü seçti. Lockheed Martin, ilk Finlandiya jetini 2024 sonunda üretmeye başladı ve tam bir yıl sonra montaj tamamlandı. Bu, Fort Worth hattının olgunluğunu ve Finlandiya’nın 2026 hizmet hedefini tutturma kararlılığını gösteriyor.
Pilot ve Yer Personeli Eğitimi
Fin pilotlar ve bakım ekipleri, Florida’daki Eglin Hava Üssü’nde akademik ve simülatör eğitimi alıyor. Daha sonra Arkansas’taki Ebbing Hava Ulusal Muhafız Üssü’nde, ilk sekiz F-35A geçici olarak diğer NATO ortakları ile birlikte konuşlanacak.
Avrupa’daki Trend ve Stratejik Önemi
F-35’in seçimi Finlandiya’yı Avrupa’daki çoğu müttefik ile uyumlu hâle getiriyor. Uçağın gizli, sensör füzyonlu yapısı ve NATO hava savunma ağlarına entegrasyonu, Rusya sınırı ve Arktik koşullarında operasyon yeteneğini artırıyor. Hedefleri saniyeler içinde tespit ve sınıflandırma kabiliyeti, hava, kara ve deniz güçleri arasında hızlı karar alınmasını sağlıyor.
Endüstri ve Lojistik Katkıları
Uçaklar 2026’dan itibaren Rovaniemi’ye, 2028’den sonra Karelia Hava Kanadı’na teslim edilecek. Patria’nın Linnavuori tesisinde F135 motorları yerel olarak monte edilecek ve bakım yapılacak, bu da Finlandiya’nın sürdürülebilirlik egemenliğini garanti ediyor ve NATO lojistik ağına entegrasyon sağlıyor.
Mali Boyut ve Programın Önemi
HX programı yaklaşık 10 milyar € ile sınırlandırıldı; F-35A Block 4’ler için ABD ile yapılan FMS anlaşmaları 8,4–9,4 milyar € değerinde. Bu, Finlandiya tarihindeki en büyük savunma alımı ve Avrupa’daki en büyük tek müşteri F-35 paketi olarak öne çıkıyor. Program, yalnızca uçak alımı değil, uzun vadeli bakım ve lojistik yetkinliği Finlandiya’ya bağlı kılacak şekilde tasarlandı.
JF-501’in Tamamlanmasının Anlamı
JF-501’in tamamlanması, Finlandiya’nın Hornet’lerden tam entegre beşinci nesil bir hava kuvvetine geçişinin planlandığı gibi ilerlediğinin somut göstergesidir. İlk uçak Aralık 2025’te tanıtıldığında, Helsinki hem partnerlerine hem de potansiyel rakiplerine hava savunma modernizasyonunun sorunsuz şekilde gerçekleştiğini gösterecek.
