Türk Savunma sanayi savaş gemisi üretimi konusunda artık üstün kabiliyetlere eriştiği için yeni alanlara yönelmenin önünde herhangi bir engel bulunmamaktaydı. İnsansız hava araçları konusunda da artık dünyanın en büyük üreticileri arasında yer alan Türk Savunma Sanayi artık denize yönelmeliydi. Ülkemiz için tehdit oluşturmayı düşünebilecek tüm düşmanlara karşı her kulvarda karşılık verebilecek seviyeye çıkabilmemiz için çalışmalara aralık vermeden devam edilmesi gerekmektedir. Ukrayna-Rusya savaşında kullanılan kamikaze insansız deniz araçlarının operasyonel anlamda neler yapabildiğini televizyonlardan izledik. Kuzeyde yaşanan savaşta sayısız uçak,helikopter, tank, zırhlı araç ve personel kaybedilmesine rağmen RF MOSKOVA gemisinin batışı kadar yankı uyandıran bir olay yaşanmadı. Rusya’nın karadeniz donanmasına ağır zaiyatlar verdiren kamikaze insansız deniz araçları büyük tehditler oluşturmaktadır. Gemilerde mevcut seyir radarları, atış kontrol radarları ve tespit sensörleri ile tespit edilmesi zor olan bu araçlara gemide bulunan füze ve ana batarya topları ile karşılık verilememektedir. Seyir radarları tarafından su üstü temasları için tespit yapılabilmesi için 4 tam tur dönüşte hedeften sinyal alması gerekmektedir. 0.5 metre dalga durumlarında dalgalar arasında kaybolan deniz araçlarının tespit edilebilmesi imkansız hale gelmektedir. Bu nedenle personelin kullandığı makineli tüfeklerle ve ağır silahlarla karşılık verilebilmektedir.
Su kesiminden yüksekliğinin düşük olması sebebiyle gemilerdeki sensörler ile tespiti zor olan İnsansız deniz araçlarının harp alanında çok önemli işler yapması Türk savunma sanayinde de üretimin öneminin artmasına neden oldu. Büyük ölçekli üretici firmalarımızdan ASELSAN, HAVELSAN ve METEKSAN gibi öncü firmaların başlattığı insansız deniz aracı projeleri Deniz Kuvvetlerinin gücüne güç katacak niteliktedir. ASELSAN’ın ürettiği MARLIN SİDA, HAVELSAN’ın ürettiği SANCAR SİDA ve METEKSAN’ın ürettiği ULAQ SİDA Deniz Kuvvetlerinin çeşitli ihtiyaçlarını insansız olarak karşılayabilecek niteliklerde üretilen Silahlı insansız deniz araçlarıdır. Düşük radar kesit alanı ve yüksek manevra kabiliyeti ile otonom modlarda icra edeceği görevlerle birlikte denizlerimizde minimum personel ile daha çok işlerin yapılabilmesi imkanı doğacaktır.
Çevre denizlerimizde olan biten tüm hareketliliği Deniz Kuvvetleri Sahil gözetleme radarları ve bölgede görev icra eden savaş gemileri tarafından takip edilmektedir. İnsansız hava araçları ile yapılan gözetleme faaliyetleri ile birlikte beyaz resim olarak adlandırılan tüm denizlerimizdeki temasların takip edilebilmesi çok daha kolay hale gelmiştir. İnsansız deniz araçlarının da sürekli devam eden beyaz resim için kimliklendirme işlemlerine dahil olması savaş gemilerinin yükünü azaltarak katkı sağlayacaktır. Ortalama 240 personelle seyir görevi icra eden bir gabya sınıfı fırkateynin yapabileceği gözetleme görevini sahilden kontrol edebilecek 2 adet personelin yapabilmesi keşif ve gözetleme faaliyetlerine yeni bir kolaylık sağlayacaktır.
SİDA’ların en büyük avantajı her türlü olumsuz durumda personele ihtiyaç duymadan otonom olarak gerekli işlemleri icra edebilmesi yeteneğidir. Örneğin makine dairelerinde yangın çıkması durumunda üzerinde bulunan yangın söndürücü mekanizmalar ile personel olmadan kontrol altına alabilmesidir. Genel olarak karada konuşlu sabit ve mobil antenler ile görüş açısı menzilinde irtibat kuran SİDA’lar, Uydu haberleşmesi kullanarak uzak mesafelerde görev icra edebilecektir. Olası bir tüm iletişimi kaybetmesi durumunda emniyetli bir şekilde ana limanına dönerek kendisini durdurabilme özelliğinin olmasıdır. İnsansız Hava Araçlarında da bulunan bu teknoloji SİDA’lara da entegre edilmiştir. Personelin belirleyeceği senaryolara istinaden görevleri icra edebilmesi yeni nesil savaş konseptinde çok faydalı olacaktır.
Son dönemde üretilen hiper sonik füzeler, yapay zeka destekli savaş araçları, 5. ve 6. Nesil savaş uçakları, uydulardan yönlendirilebilen elektronik harp sistemleri ve gizli tutulan değişik projeler 2000’li yılların başında ölümcül olarak adlandırılabilen savaş gemileri için artık tehdit oluşturmaktadır. Personel yeteneğine ihtiyaç duyan savaş gemilerinin reaksiyon verme hızı da personel yeteneği ile sınırlıdır. Mevcut yeni nesil hava radarlarının da tespit etmekte zorlanacağı Zirkon gibi hiper sonik füzelerin süratleri göz önüne alındığında reaksiyon süresini çok az zamanlara indirmektedir. Harpoon gibi 530 knots (0.8 mach) süratle giden bir füzenin tespit edilmesi ve 1 dakika içinde reaksiyon verilmesi gerekirken ZİRKON hiper sonik füzelerinin saatteki hızının 11.000 km/s (9 mach) olduğu düşünülürse otonom savaş modları dışında personelin reaksiyon vermesine zaman kalmayacaktır. Gelişen teknoloji karşısında en yeni savaş gemilerinin bile direnme şansları günden güne azalmaktadır.
Gelişmekte olan savaş teknolojilerinde tespit edilmesi daha zor olan ve daha küçük ebatlara sahip insansız deniz araçlarının kullanılması daha uygun olacaktır. Gelecek dönemlerde geliştirilecek mini boyda ve patlayıcı gücü daha yüksek gemisavar füzelerin ve mini torpidoların SİDA’lara entegre edilmesiyle tek başına yüksek tahribat gücüne sahip savaş ekipmanı haline getirilebilecektir. Ülkemizde henüz nükleer tahrik sistemleri kullanılamadığı için, ileride SİDA’lara nükleer tahrik eklenmesi ile birlikte denizin ortasında emniyetsiz bir durumla karşılaşmadığı müddetçe yıllarca üssüne dönmeden görev yapacak güce erişecektir.
Aselsan’ın ürettiği MARLİN SİDA geminin kıç sektöründe bulunan elektronik harp cihazı ile ELINT (elektronik istihbarat) ve COMINT (muhabere istihbaratı) alanında Deniz kuvvetlerinin ihtiyaçlarına cevap verebilecek niteliktedir. Mavi Vatan tatbikatlarında da tanıtımı yapılan Marlin SİDA tekne yapısı olarak fiberden oluşan pervane tahrikli makinelerden oluşan bir SİDA’dır. Bulunduğu bölgede üzerinde konuşlu elektronik harp sistemlerini kullanarak Türk olmayan unsurlar hakkında gerekli verileri eş zamanlı olarak operatöre ileterek değerlendirme yapabilmesine imkan sağlamaktadır. Tekne üzerinden ve uzaktan da kumanda edilebilen SİDA bünyesinde barındırdığı yakıtın deniz koşullarındaki sarfiyatına istinaden uzun menzillerde görev yapabilme imkanı sağlamaktadır. Tekne üzerinde oluşabilecek acil durumlarda personele anlık bilgi vererek SİDA’nın emniyetli olarak intikal edebilmesini sağlamaktadır. Cihazlarında kulanılan milli yazılımlar ile kolay kullanım özelliği sunan SİDA’nın gelecekte değişik varyasyonlarını da göreceğimizden eminim.
Deniz Kuvvetleri bünyesinde komuta kontrol cihazlarının ana üreticisi pozisyonundaki Havelsan firmasının ürettiği SANCAR yüksek manevra ve harekat kabiliyeti ile Liman giriş ve çıkışlarını rahatlıkla koruyabilir, çevreyi üzerinde bulunan optik cihazlarla tespit edebilerek operatörlere anlık veri akışı ile karşı koyma yeteneği kazandırır. Düşük draft yüksekliği olması nedeniyle sığlık alanlarda rahat manevra yaparak operatörler tarafından icra edilmesi istenen görevi eksiksiz bir şekilde yerine getirebilecek kapasitededir.
Projesinde ve üretiminde de bir dönem bulunduğum ULAQ SİDA diğer SİDA’ların aksine su jeti kullanarak yüksek manevra yapabilme kabiliyetine eriştirilmiştir. Yerli ürünleri kullanmak açısından diğer SİDA’ların kullandığı Volvo motordan ziyade ilk defa deniz motoru üreten TÜMOSAN firmasının dizayn ettiği makineleri kullanmasıyla birlikte yeni bir çığır açıldı. Ülkemizde bulunan birçok yat, sahil güvenlik tekneleri, deniz polisi araçlarında kaliteli olması sebebiyle Volvo makineleri kullanılırken ULAQ SİDA’da yerli motor tercih edildi. METEKSAN Savunma muhabere cihazlarında kendini kanıtlamış bir firma olarak SİDA üzerinde kullanılan tümleşik sistemlerin çoğunluğu kendi ürünlerinden oluşmaktadır. Arka bölümünde bulunan geniş alana yerli imkanlarla üretilen roket sistemleri, DSH roketleri ve kullanıcı tarafından hayal edilebilen her türlü ekipman monte edilerek operatörün kullanımına sunulabilecek kapasiteye erişebilecektir. Mevcut versiyonunda bulunan SONAR daldırma kolu ile DSH (Denizaltı Savunma Harbi) görevi icra ederek denizaltı tespit edebilecektir.
İDA’lar sadece harp alanında değil, personel transferinde, yangın söndürücü olarak, mayın dökme fonksiyonuyla, liman korumalarında, Denizaltı tespiti, sürü saldırısı, sürü halinde hareket ederek otonom saldırılar icra edebilme vs. hayal gücünün limitleri ile kısıtlı olan görevleri personelin efor sarf etmeden yapabilecek olması Deniz Kuvvetlerimize çok büyük güç katacaktır.
Üretimi tamamlanan 3 farklı SİDA konseptinden sadece 1 türü seçecek olma fikrinden vazgeçilerek farklı çeşitlerde daha fazla SİDA alınmasının 3 tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye Cumhuriyeti Devletinin daha farklı konseptlerle korunmasında önemli rol oynayacaklardır. Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz’de bulunan her bir limanın korunması gelecekte ticaret üssü haline gelecek Türkiye Cumhuriyeti için önemli hamleler olacaktır.
İDA’lara Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkelerin yoğun ilgi gösterildiği Savunma fuarlarında net bir şekilde görüldü. ARAMCO gibi petrol üretimi konusunda Dünya lideri firmaların ULAQ SİDA’yı petrol sondaj platformalarını koruma gibi görevlerde kullanmak istemesi önemli bir gelişmedir. Karadeniz’de kurulacak olan Hidrokarbon yada doğalgaz sondaj platformlarını da gündüz ve gece koşullarında rahatlıkla koruyabiliriz. Ege’de Yunanistan Sahil Güvenlik Gemileri ile İDA’larımız kolaylıkla başa çıkabilir. SİDA’lar aynı zamanda üzerinde bulunan konsollardan da personel kullanılarak kumanda edilebildiği için aynı zamanda klasik konseptte de kullanımı uygun olacaktır. Hatta ilerleyen süreçte mevcut sahil güvenlik gemilerinin insansız modellemeleri yapılarak insanlı kullanımdan insansız konsepte geçirilebilecektir. Fırkateyn ve Destroyerlerin bile insansız kullanımının düşünüldüğü günümüz koşullarında konu üzerine devam eden çalışmaların ne kadar önemli olabileceğini ileride anlayacağız. Amerika’da üretilen USS ZUMWALT insansız savaş gemisi konseptinin ilklerinden olmasının yanı sıra yapay zeka ile programlanacak android robotların gemide kullanılmasıyla tamamen insansız hale getirilebilecektir.
Yazar: Hüseyin Rahmi GİDER
