İran, ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük askeri noktalarından biri olan Katar’daki El-Udeid Hava Üssü’nü hedef alarak sınırlı çaplı bir füze saldırısı gerçekleştirdi. ABD Başkanı Donald Trump saldırıda kullanılan 14 füzeden 13’ünün başarıyla imha edildiğini belirtirken, olayda herhangi bir can kaybı ya da ciddi hasar yaşanmadığını açıkladı.
Pentagon’dan yapılan resmi açıklamada da saldırının herhangi bir yaralanma ya da ölüme yol açmadığı, önlem olarak üssün önceden boşaltıldığı duyuruldu.
El-Udeid Üssü: Stratejik Kalp Noktası
Doha yakınlarında bulunan El-Udeid Hava Üssü, ABD’nin Ortadoğu’daki hava harekâtlarının merkezi konumunda. Yaklaşık 8 bin Amerikan askerinin görev yaptığı üs aynı zamanda Irak ve Afganistan’daki operasyonlar için de kritik bir lojistik destek noktası. İngiliz askerleri de zaman zaman bu tesisi kullanıyor.
Katar ve İran’dan Açıklamalar
Katar hükümeti saldırıyı “kesin ve sert bir dille” kınarken, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mecid El-Ensari, ülkenin hava savunma sistemlerinin İran füzelerini başarıyla engellediğini duyurdu.
İran tarafında ise Devrim Muhafızları’na bağlı Tasnim Haber Ajansı, saldırının ABD’nin İran’a yönelik hamlelerine karşı “kararlı ve planlı bir yanıt” olduğunu vurguladı. Ayetullah Ali Hamaney ise, İran’ın kimseye doğrudan zarar verme niyetinde olmadığını, ancak her türlü saldırganlığa misillemede bulunacaklarını ifade etti.
Trump: “İran’a Önceden Haber Verdiği İçin Teşekkür Ederim”
Saldırı sonrası bir basın açıklaması yapan Trump, İran’ın hamlesini “beklenenden daha zayıf” olarak değerlendirdi ve İran’ın önceden uyarıda bulunarak can kaybını engellemesinden ötürü “teşekkür ettiğini” söyledi. Ayrıca İran’ın bu sınırlı hamlesinin bölgesel barış adına olumlu bir başlangıç olabileceğini dile getirdi.
‘Hesaplı ve Kontrollü’ Bir Operasyon
BBC güvenlik muhabiri Frank Gardner, İran’ın saldırısını “dikkatlice planlanmış ve ölçülü bir adım” olarak niteledi. Gardner’a göre, İran daha ağır bir misilleme gücüne sahipken sınırlı kalmayı tercih ederek sadece bir mesaj vermeyi amaçladı: “Yanıtsız kalmayız ama savaş da istemiyoruz.”
Dünyadan Tepkiler Neler Oldu?
İran’ın füze saldırısı uluslararası havacılıkta da etkisini gösterdi. Birçok büyük havayolu şirketi bölgedeki uçuşlarını iptal etti ya da erteledi:
- Ryanair, İsrail çıkışlı ve varışlı tüm uçuşlarını 30 Eylül’e kadar durdurdu.
- Pegasus Havayolları, İran’a uçuşlarını 30 Temmuz’a; Irak, Lübnan ve Ürdün seferlerini ise 30 Haziran’a kadar iptal etti.
- Air France, Dubai ve Riyad uçuşlarını 24 Haziran’a kadar askıya aldı.
- KLM, Tel Aviv’e uçuşlarını 1 Temmuz’a, Beyrut’a olanları ise 25 Haziran’a kadar iptal etti.
- Emirates ve Etihad, İran ve Irak rotalarını 30 Haziran’a kadar durdurma kararı aldı.
- Lufthansa, Tel Aviv, Tahran ve Beyrut uçuşlarını da 31 Temmuz’a kadar askıya aldı.
- Türk Hava Yolları ise henüz uzun vadeli bir iptal kararı açıklamadı.
Öte yandan, Bahreyn ve Kuveyt başta olmak üzere Körfez ülkeleri, ABD vatandaşlarına yönelik “sığınaklarda kalın” çağrısı yaptı.
Askerî ve Diplomatik Dengeler Sarsılıyor
İran, saldırının ABD’nin Fordo nükleer tesisine yönelik müdahalesine yanıt olarak yapıldığını vurgularken, Devrim Muhafızları saldırının “ABD’nin komuta merkezine yönelik” düzenlendiğini belirtti. Açıklamada, bölgedeki yoğun ABD üslerinin “güç değil, kırılganlık göstergesi” olduğu savunuldu.
2020 yılında Kasım Süleymani’nin suikasti sonrası Irak’taki ABD üslerine yönelik füze saldırılarını hatırlatan uzmanlar, İran’ın bu tür hamlelerle ABD’nin doğrudan müdahalelerine sınır çizme niyetinde olduğu görüşünde birleşiyor.
Körfez’de Tehlikeli Denge
İran’ın El-Udeid saldırısı, doğrudan ABD hedef alınsa da kontrollü bir şekilde yürütülmesiyle diplomatik bir mesaj niteliği taşıyor. Bu gelişmeler, önümüzdeki haftalarda bölgede daha geniş çaplı bir çatışma mı yaşanacak yoksa taraflar gerilimi sınırlı mı tutacak sorusunu gündeme taşıyor.
Trump’ın “şimdi barış zamanı” çıkışı ve İran’ın sınırlı operasyonu, bu krizin diplomatik yollarla çözülebileceğine dair zayıf da olsa bir umut ışığı bırakıyor.
