Sudan, çok amaçlı Su-30 veya Su-35 savaş uçaklarını satın almak için Rusya ile yürüttüğü görüşmeleri yeniden canlandırdı. Bu adım, Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin Hızlı Destek Kuvvetleri’ni (RSF) durdurmak ve iç savaşta ağır kayıplar yaşayan hava filosunu yeniden inşa etmek için duyduğu acil ihtiyaçtan kaynaklanıyor. Bölgesel savunma kaynaklarına göre görüşmeler, giderek daha fazla Rusya’nın Kızıldeniz’de lojistik bir deniz üssü kurma hedefiyle bağlantılı hâle geliyor ve potansiyel silah satışını daha geniş çaplı bir jeopolitik pazarlığa dönüştürüyor.
Çifte Pazarlık Süreci: Deniz Üssü Karşılığında Savaş Uçağı
19 Kasım 2025 tarihli Military Africa haberine göre Rusya, Port Sudan’da kalıcı bir deniz erişimi elde edebileceği stratejik bir paket kapsamında gelişmiş savaş uçaklarını Sudan’a teklif ediyor. Sudan için bu alım, RSF’ye karşı kaybedilen derin taarruz kapasitesini geri kazandırabilirken; Rusya için dünyanın en kritik deniz yollarından birinde önemli bir avantaj sağlayacak.
Sudan Hava Kuvvetlerinde Kriz: Kayıplar Acil Alım İhtiyacını Artırıyor
2023’ten Bu Yana Ağır Zayiat
Sudan Hava Kuvvetleri, çatışmanın 2023 Nisan’ında başlamasından sonraki ilk haftalarda Merowe gibi kritik üslerin RSF tarafından ele geçirilmesiyle büyük kayıplar verdi; birden fazla MiG-29 yerde imha edildi veya ele geçirildi. O tarihten bu yana Sudan, sınırlı hazırlık durumuna sahip karma bir filoya bel bağlamak zorunda kaldı:
- Yaşlanmış Su-24M bombardıman uçakları
- Eski nesil Su-25 taarruz uçakları
- Sınırlı hamle kabiliyeti olan Çin menşeli platformlar
Aynı dönemde RSF, MANPADS ve Wagner bağlantılı mobil sistemlerle hava savunmasını güçlendirdi; 2025 ortasında Çad üzerinden FK-2000 ve FB-10A kısa menzilli hava savunma sistemleri aldığı da iddia edildi.
4+ Nesil Savaş Uçağı Arayışı
Bu kayıpların ardından Sudan, “4+ nesil” olarak tanımlanan bir tedarik listesi hazırladı. Listenin merkezinde şu uçaklar yer alıyor:
- Rusya’nın Su-30’u
- Rusya’nın Su-35’i
- Alternatif olarak Çin’in J-10’u
Su-30 ve Su-35: Sudan’ın Hava Üstünlüğü İçin Aradığı Kabiliyetler
Su-30: Uzun Menzilli Çok Amaçlı Taşıyıcı
Su-30 Sudan için şu avantajları sağlıyor:
- Uzun havada kalış süresi ve yüksek mühimmat kapasitesi
- Her hava koşulunda etkin taarruz yeteneği
- 3.000 km’yi aşan görev menzili
- Havada yakıt ikmali uyumu
Bu özellikler, Hartum’un RSF’nin ikmal hatları, komuta merkezleri ve uzak lojistik tesislerine operasyon düzenlemesini mümkün kılıyor.
Su-35: Rusya’nın En Gelişmiş 4.5 Nesil Savaşçısı
Su-27 platformu üzerinden geliştirilen Su-35 şu sistemlere sahip:
- AL-41F1S itki yönlendirmeli motorlar
- Yüksek G manevrası ve sınırlı süper seyir yeteneği
- 400 km’ye kadar tespit menzilli Irbis-E radarı
- OLS-35 IRST sensörü ve Khibiny-M elektronik harp sistemi
- 12 askı noktası ve yaklaşık 8 ton mühimmat kapasitesi
Uzun menzilli havadan havaya füzeler, güdümlü bombalar ve P-800 Oniks gibi anti-gemi füzeleri taşıyabiliyor.
Küresel Geçmiş ve İhracat Durumu
Su-35, 2010’larda Rus hizmetine girdi ve o tarihten bu yana:
- Suriye’de yoğun şekilde görev yaptı
- Ukrayna savaşında konuşlandırıldı
- Çin’e ihraç edildi
Cezayir ve İran’ın da ilgisi sürüyor; ancak yaptırımlar ve siyasi çekişmeler Mısır, Endonezya gibi ülkelerle olası anlaşmaları sekteye uğrattı.
Sudan’ın Gerçekleşmeyen 2017 Su-35 Anlaşması
2017’de Sudan’ın Su-35 aldığı iddia edilmişti, fakat hiçbir görüntü doğrulaması yapılmadı. Bugün bu haberler, Rusya ile ekonomik ve savunma ilişkilerini güçlendirme çabasının politik yansımaları olarak değerlendiriliyor.
Sudan’ın Finansal Kısıtları: Neden Stratejik Takas Tek Seçenek?
Savunma Bütçesi Alım İçin Yetersiz
Savaş öncesi dönemde dahi Sudan’ın yıllık savunma bütçesi yaklaşık 500 milyon dolar seviyesindeydi. Bu nedenle milyarlarca dolarlık uçakları geleneksel yöntemlerle satın almak mümkün değil. Bu da şu ihtimalleri artırıyor:
- Telafi anlaşmaları
- Stratejik tavizler
- Uzun süreli askeri üs anlaşmaları
Rusya’nın Kızıldeniz Üssü Arayışı Yeniden Gündemde
Rusya, 2020’den beri Port Sudan’da lojistik bir deniz üssü elde etmeye çalışıyor. Böyle bir üs:
- Sıcak denizlere yıl boyu erişim
- Hint Okyanusu’na uzun menzilli konuşlanma
- Küresel ticaret rotasına yakın konum
sağlayacak.
Bu plan, 2021 darbesi ve iç savaş nedeniyle askıya alınmıştı; ancak son aylarda General Yassir al-Atta’nın açıklamaları, görüşmelerin yeniden başladığını ve Rus askeri desteğinin doğrudan bu üs anlaşmasıyla bağlantılı olduğunu gösteriyor.
Bölgesel Dengeleri Değiştirebilecek Bir Anlaşma
“Uçak karşılığı üs” niteliğindeki böyle bir anlaşma, bölgedeki güç dengelerini etkileyecek:
- Mısır ve Suudi Arabistan
- Etiyopya ve Eritre
- Kızıldeniz’de Rus nüfuzundan endişe eden Batılı devletler
Sudan için bu anlaşma, RSF karşısında kritik bir destek anlamı taşıyor. Rusya için ise Afrika kıyılarında son derece stratejik bir kazanım sunuyor.
Bu müzakerelerin sonucunda ortaya çıkacak anlaşma, yalnızca Sudan’daki savaşın seyrini değil, aynı zamanda Kızıldeniz koridorundaki güç dengesini de belirleyecek.
