Macaristan Savunma Kuvvetleri’nin Baltık Hava Savunma Hazırlık Birimi, Honvédelem.hu’nun aktardığına göre, Baltık Hava Polisliği görevini devralmasından bu yana ilk gerçek Acil Harekete Geçiş (QRA) görevini icra etti. Görev, hava trafik kontrol çağrılarına yanıt vermeyen ve Baltık Denizi üzerindeki uluslararası hava sahasına giren kimliği belirsiz uçakların tespit edilmesi üzerine başlatıldı. İspanya ve İtalya’nın da yer aldığı NATO’nun çok uluslu hava polisliği çerçevesinde faaliyet gösteren Macar birlikleri, bölgedeki artan teyakkuzun göstergesi olarak hızla harekete geçti. Bu konuşlanma, yeni üye Finlandiya’nın da katkısıyla NATO’nun Baltık bölgesinde hava kuvvetlerini güçlendirdiği bir dönemde gerçekleşti.
Macar Hava Kuvvetleri’ne ait dört Saab JAS-39C Gripen, yerel saatle 23.26’da 11.000 metre (36.000 feet) irtifada uçan bir Rus uçağını tespit ederek kimliğini doğruladı. Uluslararası angajman kuralları çerçevesinde uçak eskort edildi ve ardından Litvanya’daki Šiauliai üssüne geri dönüldü. Bu görev, Macaristan’ın 1 Ağustos 2025’te NATO’nun Baltık Hava Polisliği rotasyonunda lider ülke görevini üstlenmesinden bu yana gerçekleşen ilk yüksek alarm durumu oldu. Macaristan daha önce bu misyona 2015, 2019 ve 2022 yıllarında katılmıştı.
İsveçli Saab AB tarafından geliştirilen Saab JAS-39C Gripen, hem hava-hava hem de hava-yer görevleri için tasarlanmış çok rollü hafif bir savaş uçağıdır. Gelişmiş aviyonikler, PS-05/A darbe-Doppler radarı ve AIM-120 AMRAAM ile IRIS-T gibi NATO standart silahlarıyla uyumluluk özelliklerine sahiptir. “C” versiyonu, Link 16 veri bağı ve havada yakıt ikmali kabiliyeti ile NATO operasyonlarına daha uygun hale getirilmiştir. 1990’ların sonlarından beri hizmette olan Gripen, İsveç, Macaristan, Çekya ve Güney Afrika gibi ülkeler tarafından kullanılmaktadır.
Baltık bölgesinde artan Rus hava faaliyetleri, genellikle uçuş planı bulunmayan ve transponder sinyali vermeyen uçakları içermekte olup, bu durum NATO’nun tepki süresini sınayan manevralar olarak değerlendirilmektedir. Gripen’lerin hızlı önleme görevlerinde kullanılması, Macaristan’ın hem NATO yükümlülüklerini yerine getirdiğini hem de caydırıcı bir mesaj verdiğini gösteriyor. Rusya sınırına yakın konumda gerçekleşen bu tür görevler, NATO’nun entegre hava savunma kapasitesinin komuta-kontrol ve çok uluslu iş birliği boyutlarını gerçek koşullarda test etmektedir.
Macaristan, Şubat 2024’te birim başına yaklaşık 30–40 milyon dolar değerinde dört ek JAS-39C satın alarak aktif filosunu 18 uçağa çıkardı. Satın alma, İsveç’in NATO üyeliğinin Macar Parlamentosu tarafından onaylanmasına eşlik eden diplomatik görüşmelerle sonuçlandı. 2001’de imzalanan ve 2030’ların ortalarına kadar uzatılan uzun vadeli kirala-sahip ol anlaşması sayesinde Gripen’ler, Macaristan hava savunma stratejisinin temelini oluşturmaya devam ediyor.
Görev sonrası Savunma Bakanı Kristóf Szalay-Bobrovniczky, pilotları tebrik ederek Macaristan’ın Avrupa güvenliğine katkısını vurguladı. Rusya ile gerilimin sürdüğü bir dönemde, bu tür operasyonlar hem fiili bir savunma tedbiri hem de ittifakın birlik mesajı olarak öne çıkıyor; Baltık semalarının sürekli gözetim ve koruma altında tutulmasını sağlıyor.
