NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, 24-25 Haziran tarihlerinde Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenecek kritik zirve öncesinde önemli mesajlar verdi. Rutte, ittifak üyelerinin uzun süredir İran’ın nükleer silah geliştirmemesi gerektiği konusunda ortak bir tutum sergilediğini ve bu konuda cesur kararlar alınacağını belirtti. Ayrıca, NATO’nun savunma kapasitesini güçlendirmek amacıyla savunma harcamalarını Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 5’ine kadar yükseltmeyi hedefleyen yeni bir strateji üzerinde çalıştığını duyurdu.
İran’ın Nükleer Programına Karşı Ortak Tavır
Rutte, müttefik ülkelerin İran’ın nükleer silah üretimine yönelik tehditlere karşı uzun zamandır hemfikir olduğunu vurguladı. “Liderler, ittifakın ortak savunma kapasitesini artırmak için cesur adımlar atacaklar” diyen Rutte, bu kararlar arasında savunma yatırımlarının GSYİH’nın yüzde 5’ine çıkarılması planının da yer aldığını ifade etti.
Savunma Harcamalarında Yüzde 5 Hedefi ve Kapsamı
NATO üyelerinin savunma harcamalarını bugünkü ortalama yüzde 2 seviyesinden önemli ölçüde artırarak yüzde 5’e kadar yükseltmeyi amaçladığı yeni plan, sadece doğrudan askeri yatırımları değil; savunma altyapısı, siber güvenlik ve savunma sanayisini de kapsıyor. Bu strateji, ittifakın teknolojik ve lojistik kapasitesini güçlendirerek caydırıcılık gücünü artırmayı hedefliyor.
Güvenlik Tehditlerine Karşı Uyarı ve Üyeler Arasındaki Görüş Farklılıkları
Rutte, savunma harcamalarında artış sağlanmaması durumunda NATO’nun caydırıcılık gücünün zayıflayacağına dikkat çekerek, özellikle Rusya kaynaklı tehditlere karşı güçlü durulması gerektiğini belirtti. “Eğer bu adımlar atılmazsa, önümüzdeki yıllarda güvenlik riskleri artacak ve kendimizi savunmakta zorlanacağız. Bunu yapmazsak, birkaç yıl içinde Rusça öğrenmek zorunda kalabiliriz” sözleriyle uyarıda bulundu.
Ancak, ittifak üyeleri arasında bu hedefe yönelik görüş ayrılıkları bulunuyor. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, ülkesinin savunma harcamalarını ekonomik nedenlerle yüzde 2,1 seviyesinde tutmayı planladığını açıkladı ve “Sosyal refahı korumak için savunma harcamalarında aşırı artıştan kaçınmak zorundayız” diyerek yüzde 5 hedefine katılmadığını belirtti.
Lahey Zirvesi Öncesi Barışçıl Protestolar
Lahey’deki zirve öncesinde yaklaşık 5 bin kişinin katıldığı barış yanlısı bir protesto düzenlendi. Göstericiler, ABD’nin İran’a yönelik son hava saldırılarını kınadı ve NATO’nun bu tür askeri müdahaleleri desteklememesi gerektiğini savundu. Ayrıca, savunma harcamalarının GSYİH’nın yüzde 5’ine çıkarılması planını da eleştirerek, bunun gereksiz ve ekonomik açıdan zorlayıcı olduğunu dile getirdiler.
Zirvenin Beklenen Sonuçları
Önümüzdeki günlerde yapılacak Lahey Zirvesi’nde, NATO liderlerinin savunma harcamalarını artırmaya yönelik yeni stratejiyi resmi olarak kabul etmesi bekleniyor. Ancak, ekonomik ve siyasi farklılıklar nedeniyle bu hedefin tüm üyeler tarafından eksiksiz uygulanması zor görünüyor. NATO, hedefe ulaşamayan ülkelerin bile belirlenen askeri kapasite standartlarını karşılamasını önemle vurguluyor. İran’ın nükleer programına karşı ittifakın ortak tavrının ve savunma bütçelerindeki artış planlarının zirvede kapsamlı şekilde ele alınması bekleniyor.
