1 Ağustos 2025 tarihinde TASS tarafından aktarılan bilgilere göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yeni nesil Oreshnik orta menzilli balistik füzesinin seri üretime geçtiğini ve ilk sistemin orduya teslim edildiğini duyurdu. Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ile Valaam Adası’nda yaptığı açıklamada Putin, sistemin yıl sonuna kadar Belarus topraklarına konuşlandırılmasının tamamlanacağını belirtti. Füzenin konuşlanacağı alan Belarus-Rus askeri uzmanları tarafından seçildi; şu anda bu alanın altyapı güvenliği için çalışmalar sürüyor.
Oreshnik – NATO koduyla SS-X-34 – katı yakıtlı, karadan hareketli bir IRBM olarak geliştirildi ve RS-26 Rubezh füzesinin modern bir türevi olduğu değerlendiriliyor. Açık kaynaklara göre füzede iki aşamalı bir itki sistemi bulunuyor, yaklaşık 40 ton ağırlığında ve 800 ila 5.000 km menzile sahip. MZKT-79291 şasisi üzerine kurulu mobil lançer sistemiyle taşınan füze, çoklu bağımsız hedefleme kabiliyetine sahip (MIRV) savaş başlıkları taşıyabiliyor; her füzenin altı ayrı savaş başlığı ve her başlığın da altı yan hedef veya aldatıcı sistem taşıyabileceği öngörülüyor.
Oreshnik’in ilk operasyonel kullanımı 21 Kasım 2024’te, Ukrayna’nın Dnipro kentindeki Pivdenmash savunma tesisine yönelik bir saldırı sırasında gerçekleşti. Kapustin Yar’dan ateşlenen füze Mach 11 hızına ulaştı. Füze, ABD ile önceden kurulan iletişim kanalları üzerinden bildirim yapılarak fırlatıldı ve Ukrayna kaynakları tarafından savaş başlığının etkisiz (inert) olduğu bildirildi. Tesis çevresinde küçük çaplı yapısal hasar gözlemlendi. ABD istihbaratı, saldırıdan önce NATO’ya olası bir büyük Rus hava saldırısı konusunda uyarıda bulunmuştu.
Batılı askeri analizlere göre, Oreshnik sisteminin teknolojik olarak Sovyet döneminden kalma bileşenleri içerdiği, yeni teknolojilerin ise sınırlı olduğu düşünülüyor. Özellikle nükleer olmayan başlıklarla yapılan kullanımın operasyonel etkinliği düşük olarak değerlendiriliyor. Ancak uzmanlar, bu tür pahalı sistemlerin sembolik veya psikolojik mesaj taşıma amacıyla kullanılabileceğini vurguluyor.
Ağustos 2025 itibarıyla Rus kaynakları, sistemin Venezuela veya Küba gibi yurt dışı noktalara konuşlandırılmasının değerlendirildiğini bildirdi. Uzmanlar, bu hamlelerin ABD’nin güney bölgelerine yönelik kapsama alanı yaratabileceğini belirtiyor. Ayrıca Rusya’nın bu sistemi yıllık onlarca birim üretme kapasitesine ulaştığı ve potansiyel olarak İran, Kuzey Kore veya Çin gibi ülkelere teknoloji transferi yapabileceği öne sürülüyor.
Bu gelişmeler, Rusya’nın 2024 sonlarında Belarus ile yaptığı güvenlik anlaşmalarına ve nükleer doktrininde yaptığı değişikliklere dayanıyor. Yeni doktrin, Belarus’un egemenliğini tehdit eden geleneksel saldırılar durumunda nükleer silah kullanımını mümkün kılıyor. Oreshnik sistemi, INF Antlaşması’ndan çekilen Rusya’nın, bu tür menzilli sistemleri daha geniş alanlarda konuşlandırma stratejisinin bir parçası olarak görülüyor.
