Ukrayna askeri istihbarat raporlarına göre Rusya, hava savunmalarını doyurmayı hedefleyen yeni nesil düşük maliyetli Gerbera kamikaze dronlarını sahaya sürdü. 2024 ortasında ilk kez görülen bu insansız hava araçları, Ukrayna’nın pahalı hava savunma füzelerini tüketmeye ve radar ağlarını yormaya odaklı bir stratejinin merkezine yerleşti.
Gerbera dronları, İran yapımı Shahed-136’ya benzer bir siluet taşısa da tasarım ve kullanım amacı bakımından daha basit, seri üretime uygun ve tamamen harcanabilir şekilde geliştirildi. Köpük, kontrplak ve hafif plastik malzemelerden üretilen bu sabit kanatlı araçlar, 120-150 km/s hızla uçabiliyor ve 300-600 km menzile sahip. GNSS tabanlı oto pilotla uçan dronların çoğu gerçek zamanlı kontrol bağlantısı taşımıyor, bu da elektronik harp önlemlerini zorlaştırıyor.
Bazı modeller sadece radar sahte hedefi olarak kullanılırken, diğerleri 3-5 kg patlayıcı taşıyor ve yakıt depoları, radar antenleri, hafif araçlar gibi yumuşak hedeflere zarar verebiliyor. Çok sayıda eş zamanlı saldırı, Ukrayna hava savunmasını baskı altına alarak daha ölümcül Shahed saldırılarına yol açıyor.
Gerbera’nın en dikkat çekici özelliği maliyeti: Birim fiyatının 500-2000 dolar arasında olduğu tahmin ediliyor. Buna karşılık Ukrayna’nın kullandığı bir IRIS-T veya NASAMS füzesi on binlerce dolara mal oluyor. Rusya bu ekonomik asimetriden yararlanarak Ukrayna’nın füze stoklarını eritmeye ve savunma ekonomisini yıpratmaya çalışıyor.
Üretimin aylık 400-600 adet olduğu, bunun hem Rusya’daki hem de işgal altındaki bölgelerdeki atölyeler tarafından gerçekleştirildiği belirtiliyor. Ukrayna’nın ele geçirdiği bir dronun bileşenlerinde Çin ve Batı menşeli parçalar tespit edilmesi, Rusya’nın küresel tedarik zincirlerini hâlâ kullandığını gösterdi.
10 Eylül 2025’te Polonya hava sahasına giren bazı Gerbera dronları NATO’yu harekete geçirdi ve sınır bölgelerinde acil toplantılar yapıldı. Olay, bu tip düşük maliyetli, sınır aşabilen sistemlerin NATO’nun caydırıcılığını test etmek için kullanılabileceğine dair endişeleri artırdı.
Polonya, Romanya ve Baltık ülkeleri şimdi lazer silahları, radar güdümlü top sistemleri ve yapay zekâ destekli komuta ağları gibi düşük maliyetli karşı önlemleri hızla değerlendirmeye alıyor. Ukrayna ise dron-dron avcı sistemleri ve yapay zekâ destekli radar filtreleme yazılımları geliştirerek adaptasyon sürecini hızlandırıyor.
Uzmanlara göre Gerbera’nın asıl gücü yıkım kapasitesinde değil, Ukrayna’nın pahalı savunma füzelerini harcamaya zorlamasında ve sürekli baskı altında tutmasında yatıyor. Bu yeni nesil doygunluk saldırıları, NATO’nun hava savunma doktrinini de yeniden şekillendirecek bir sınav niteliğinde.
