21 Ekim 2025’te Washington’da tanıtılan Shield AI X-BAT, dikey kalkış ve iniş yapabilen, otonom bir jet-tahrikli VTOL muharip platformu olarak sunuldu. Sistem, römork benzeri bir aracı kullanarak pist gerektirmeden konuşlandırılabiliyor; hedefi, ada ve deniz çevresindeki “erişimi zorlaştıran” sahnelerde uzun menzilli ve otonom hava gücü sağlamak.
X-BAT, Hivemind adlı otonom çekirdek yazılımla görev planlayıp uçabilecek şekilde tasarlanmış; devamlı insan kumandasına ihtiyaç duymadan denetimli gözetim ve iletişim desteğiyle çalışması hedefleniyor. Uçağın boyutları, yaklaşık 8 metre uzunluk, 12 metre kanat açıklığı ve 1.5 metre civarı yükseklik verileriyle (kısaltılmış bir hacim) geleneksel avcı uçaklarına kıyasla taşınabilir bir ayak izi sunuyor.
İtki ve kontrol mimarisi, VTOL’den seyir konfigürasyonuna güvenli geçişe odaklanıyor: dikey için güçlü itki, itki yönlendirme ve split-flap benzeri kontrol yüzeyleri, sonra kanat-taşımalı uçuşa geçiş. Shield AI’nın geliştirme görüntülerinde iki aşamalı bir profil gösteriliyor; dikey tırmanıştan sonra kanatla uzun menzile geçiş. Şirket, 50.000 fit üzeri tavan, 4 g’ü aşan manevra kabiliyeti ve 2.000+ deniz miliyi geçen azami menzil hedeflerinden söz ediyor; dash hızı ise gizli tutuluyor. İç yakıt tankları ve modüler aviyonik yuvası, ileride farklı görev gereksinimlerine göre yeniden konfigürasyon imkânı sağlıyor.
Görev yükü tasarımı çok rollü kullanım fikrine dayanıyor. Çok modlu radar, elektronik harp paketleri ve sağlam iletişim altyapısıyla X-BAT; hava-hava ve saldırı görevleri için hem uzun menzilli önleyiciler hem AIM-120 türü orta menzilli füzeler, hem de LRASM veya JSOW C-1 gibi deniz ve kara saldırı mühimmatlarını taşıyabilecek biçimde planlanmış. Bu bileşim, otonomi ile birlikte düşünüldüğünde, uçuşun pist gerektirmeyen noktalardan deniz-engelleme, karşı-hava ve derin vuruş görevlerini icra edebilmesini öngörüyor.
Konseptin merkezinde “her yerden konuşlandırma” fikri var. Shield AI; iniş-kalkış aracı (LRV) ile konuşlandırma senaryoları gösteriyor: koruyucu kapak açılır, kanatlar açılır, uçak dikey kalkış konumuna getirilir ve havalanır. Operasyon alanı seçenekleri arasında küçük temizlenmiş saha, geliştirilmiş pistler, yük/taarruz gemileri, taşıyıcılar ve diğer yüzey platformları yer alıyor. Uçuş profilleri tek seferlik geri dönüş, tek yön ve ada-ada atlama gibi esnek planlara izin veriyor.
Geliştirme ve işletim modelinde X-BAT, geleneksel pilot-eğitim ve lojistik yaklaşımlarını değiştirmeyi vaat ediyor. Otonomi yığını; kalkış, geçiş, rota takibi ve iniş gibi rutin uçuş işlerini üstlenerek insan operatörün yalnızca görev hedefi ve kurallarına odaklanmasını sağlamak üzere tasarlanmış. Depolama ebatları ve modüler aviyonikler sayesinde küçük lojistik ayak iziyle daha fazla sorti üretme iddiası öne çıkıyor.
Stratejik açıdan, piste bağlı olmayan, uzun menzilli bir otonom muharip; coğrafi engellerin ve deniz-litoral çatışma alanlarının olduğu bölgelerde küçük aktörlere veya dağıtık kuvvetlere inşa edilmiş hava gücü sağlamayı mümkün kılabilir. Eğer X-BAT vaadettiği performansı ve güvenilirliği sergilerse, yüksek irtifa yetenekleri, çok rollü sensörleri ve elektronik harp kabiliyetleriyle hem denizde hem karada yönetilen çatışma senaryolarını yeniden biçimlendirebilir.
