Suriye’de Şam yönetimi ile farklı siyasi aktörler arasındaki gerilim tırmanıyor. İsrail’in Suriye topraklarında gerçekleştirdiği askeri operasyonların ardından Türkiye, merkezi yönetimin yanında olduğunu açıkladı.
Suriye devlet televizyonu, İsrail askerlerinin 27 Ağustos gecesi Şam yakınlarındaki Kisve bölgesindeki bir askeri üsse saldırdığını duyurdu. Suriye Dışişleri Bakanlığı, saldırılarda altı Suriye askerinin yaşamını yitirdiğini bildirdi. Bir hükümet yetkilisi, İsrail askerlerinin üsse, “gözetleme ve gizli dinleme cihazları” bulunduğu için hedef aldığını söyledi. AFP ve Reuters’a konuşan Suriyeli yetkililer de operasyonu doğruladı.
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, operasyonu resmi olarak teyit etmezken, sosyal medya üzerinden askerlerin ülkenin güvenliği için “gece gündüz her muharebe bölgesinde görevde” olduğunu belirtti. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), hedef alınan üssün İran destekli Hizbullah tarafından kullanıldığını öne sürdü.
SOHR, İsrail’in Aralık 2024’te Beşar Esad’ın devrilmesinden bu yana Şam’a en derin operasyonunu gerçekleştirdiğini kaydetti. İsrail, bu süreçte başta Şam olmak üzere birçok bölgeye hava saldırıları düzenledi ve Dürzi milisleri desteklemek amacıyla merkezi güçlerle çatışan Şam askerlerini hedef aldı. Ayrıca, ateşkes hattındaki bazı bölgelerde askeri varlığını artırdı.
Türkiye’den destek mesajı
Süreçte Ankara’dan Şam yönetimine destek mesajları geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 26 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, “Suriye’deki tüm halkların güvenliği Türkiye’nin teminatındadır. Yönünü Ankara ve Şam’a çevirenler kazanacak; yeni yabancı patron arayanlar ise kaybedecek. Kılıç kınından çıkarsa kaleme ve kelama yer kalmaz” ifadelerini kullandı.
Milli Savunma Bakanlığı da 28 Ağustos’ta Suriye’nin istikrarının Türkiye’nin güvenliğiyle doğrudan bağlantılı olduğunu belirtti ve Şam’ın kendi birliğini koruma çabalarına destek vereceklerini açıkladı. Türkiye, Suriye’de daha önce Kürt güçlerin bulunduğu bölgelere operasyonlar düzenlemiş ve son haftalarda Şam’a bağlı güçlerle bu bölgelerde yığınağa başlamıştı. Türkiye, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) omurgasını oluşturan YPG’yi PKK’nın uzantısı olarak görüyor ve “terör örgütü” olarak tanımlıyor.
Bölgesel gerilimler ve özerklik talepleri
Kuzeyde SDG ile Şam güçleri arasındaki tansiyon sürerken, Batı’da Alevi kanaat önderlerinin “Orta ve Batı Suriye Siyasi Konseyi” adlı yeni bir oluşum ilan etmeye hazırlandığı bildiriliyor. Lazkiye ve Tartus’un tamamını, Humus ve Hama’nın bazı bölgelerini kapsayacak bu oluşumun, adalet, vatandaşlık ve insan haklarına saygılı seküler bir yönetim modeli kurmayı hedeflediği belirtiliyor.
Şam kırsalında ise Dürzi ve Sünni silahlı gruplar arasındaki çatışmalar devam ediyor. BM raporları, Alevi azınlığın yoğun yaşadığı bölgelerde yargısız infazlar ve sivil kayıplar olduğuna işaret ediyor. Dürzilerin önde gelen dini liderlerinden Şeyh Hikmet Hicri, 25 Ağustos’ta Suriye’nin güneyinde özerk bir Dürzi bölgesi kurulması çağrısında bulundu. Temmuz ayında Süveyda vilayetinde çıkan çatışmalarda yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti.
Suriye’nin kuzeydoğusunu kontrol eden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin Dış İlişkiler Komitesi Eşbaşkanı İlham Ahmed, yerel toplulukların ihtiyaçlarını karşılayacak ademi merkeziyetçi bir yönetim modelini savundu ve tüm etnik grupların haklarının anayasada tanınması gerektiğini vurguladı.
