Filipin Sahil Güvenliği (PCG), Batı Filipin Denizi’nde Çin’e ait savaş ve sahil güvenlik gemilerinin hareketlerini yakından izlemeye başladı. PCG Sözcüsü Komodor Jay Tarriela, bu gemilerin Occidental Mindoro’daki Cabra Adası’nın yaklaşık 69 deniz mili batısında faaliyet gösterdiğini ve Filipin karasularında rutin devriye görevi yapan BRP Teresa Magbanua adlı geminin, Çin Donanmasına ait elektronik istihbarat gemisi Tianwangxing (Tip 815G, borda numarası 793) ile telsiz bağlantısı kurmaya çalıştığını ancak yanıt alamadığını açıkladı.
Buna karşın, bölgede bulunan Çin Sahil Güvenlik gemisi (4203 borda numaralı) iletişime geçerek, tartışmalı suların Çin’e ait olduğunu iddia etti. Filipin makamları ise bu bölgenin açıkça Filipinler’e ait Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sınırları içinde olduğunu belirterek, Çinli gemilerin BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS), 2016 Tahkim Kararı ve Filipin Deniz Yetki Alanları Yasasına saygı göstermesi gerektiğini vurguladı.
Aynı gün saat 11.00 itibarıyla PCG, hem Tianwangxing’i hem de CCG 4203’ü izlemeyi sürdürdü. Kısa süre sonra, Guilin isimli bir Type 052D güdümlü füze destroyeri de bölgeye katılarak, güvertesinde helikopter tatbikatı gerçekleştirdi. Filipin tarafının gün boyu gönderdiği telsiz mesajları cevapsız kaldı. Filipin yönetimi, söz konusu gemilerin bulunduğu alanın açıkça ülkenin MEB’i içinde olduğunu ve Çin’in bu bölgede devriye ya da askerî faaliyette bulunamayacağını duyurdu.
Bu gelişmeler, ABD F-35A savaş uçaklarının ilk kez Filipin topraklarına konuşlandığı “Cope Thunder” hava tatbikatı sırasında yaşandı. Çin’in istihbarat gemisinin zamanlaması, bu tatbikatlara yönelik gözetleme misyonu olarak yorumlandı.
Çin Donanması’nın Tianwangxing adlı casus gemisi sıradan bir platform değil. 2010 yılında hizmete giren, 130 metre uzunluğunda ve 6.600 ton deplasmana sahip bu gemi, 250 personel taşıyabiliyor. Gemi; balistik füze izleme radarları (5.185 km menzil), gelişmiş sinyal ve iletişim istihbarat sistemleri, optik ve elektro-optik gözetim araçları, uydu haberleşme donanımı, helikopter pisti ve hangar gibi üst düzey donanımlarla yüklü. Savunma amaçlı 37 mm ve 25 mm top sistemleri de mevcut.
Tianwangxing, tartışmalı sularda sıkça faaliyet gösteren bir gemi. 2022’de kardeş gemisi Haiwangxing, Sulu Denizi’nde Filipin Donanması tarafından üç gün boyunca izlenmişti. Balikatan 2024, Talisman Sabre, hatta Hindistan açıkları gibi bölgelerde de benzer ihlaller tespit edildi. Çin bu tür görevlerin “seyir serbestisi” kapsamında olduğunu savunsa da, Filipinler, Hindistan, Japonya ve Avustralya gibi ülkeler, bu iddiaları uluslararası hukuka aykırı buluyor.
Maliyeti 300 ila 500 milyon dolar arasında olduğu tahmin edilen bu gemiler, Çin’in deniz istihbarat kabiliyetinin bel kemiğini oluşturuyor. Filipin Sahil Güvenliği’nin Tianwangxing ve ona eşlik eden Çinli gemileri kararlılıkla izlemeye devam etmesi, ülkenin deniz yetki alanlarına yönelik ihlallere karşı taviz vermeyeceğinin güçlü bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
