İran merkezli haber kaynağı Birun.info’nun aktardığı bilgilere göre, Rusya tarafından geliştirilen S-400 Triumf hava savunma füze sistemi, İran’da ilk kez gerçek operasyonel koşullar altında test edildi. Test, başkent Tahran’ın yaklaşık 440 km güneyinde bulunan İsfahan kenti yakınlarında gerçekleştirildi. Bu gelişme, İran’ın hava savunma kabiliyetlerinde dikkate değer bir sıçramayı işaret ederken, ülkenin artan hava tehditlerine ve bölgesel istikrarsızlıklara karşı stratejik caydırıcılığını modernize etme kararlılığını da ortaya koyuyor.
Saha testine, sistemin ana bileşenlerini oluşturan 91N6E “Big Bird” erken uyarı radarı, 92N6E “Grave Stone” angajman radarı, komuta kontrol merkezi ve birden fazla 5P85TE2 füze fırlatma rampasının dahil olduğu tam donanımlı bir S-400 bataryasının katıldığı bildirildi. Sistem, uzun menzilli 48N6E3 ve muhtemelen 40N6 hava savunma füzeleriyle donatıldı. Son haftalarda İsfahan bölgesinde artan radar sinyalleri ve füze taşıyıcılarının hareketliliği, testin planlı bir askeri tatbikatın parçası olduğunu gösteriyor. İran Savunma Bakanlığı testle ilgili resmi bir görüntü veya açıklama paylaşmamış olsa da, bölgeye yakın askeri analistler gelişmeyi “stratejik düzeyde ilk kullanım” olarak değerlendiriyor.
S-400 sisteminin İran’a teslimatına dair ilk haberler 2024 yılının ortalarında gündeme gelmişti. 2 Ağustos 2024’te, Defence Security Asia ve BulgarianMilitary.com gibi güvenilir savunma kaynakları, bir Rus Il-76 askeri nakliye uçağının Tahran’a iniş yaptığını ve S-400 sistemine ait önemli bileşenleri taşıdığını duyurmuştu. Bu gelişme, İran’ın o yılın başında nükleer altyapısını ve kritik askeri bölgelerini korumak amacıyla S-400 sistemi için resmi talepte bulunduğu iddialarını güçlendirdi. Her ne kadar İran Devrim Muhafızları, yerli üretim Bavar-373 ve Khordad 15 sistemlerine olan güveni gerekçe göstererek S-400’e ihtiyaç olmadığını açıklasa da, teslimatın zamanlaması ve yapılan saha testi, sınırlı sayıda da olsa sistemin konuşlandırıldığını işaret ediyor.
İran ile Rusya arasındaki savunma iş birliği, 2022’den bu yana hızla derinleşerek karşılıklı askeri destek ve Batı’ya karşı ortak duruş temelinde stratejik bir ortaklığa dönüştü. Rusya, İran’a gelişmiş radar sistemleri, eğitim uçakları ve hava savunma unsurları sağlarken; İran, Rusya’ya Ukrayna’daki operasyonlarda kullanılan kamikaze drone’lar ve teknolojik destek sunuyor. Ortak tatbikatlar, teknik heyet ziyaretleri ve gizli savunma anlaşmaları bu iş birliğini pekiştiriyor. S-400’ün İran’a teslimi ve aktif hale getirilmesi, bu stratejik askeri yakınlaşmanın somut bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
S-400 Triumf hava savunma sistemi, Rus Almaz-Antey firması tarafından geliştirilen ve dünya çapında ihracat edilebilen en gelişmiş uzun menzilli hava savunma sistemlerinden biri olarak öne çıkıyor. Sistem; savaş uçakları, seyir füzeleri, insansız hava araçları ve balistik füzeler gibi çok çeşitli hava tehditlerini 400 km menzile ve 30 km irtifaya kadar tespit edip etkisiz hale getirebiliyor. Çok fonksiyonlu faz dizinli radarlarla donatılan sistem, aynı anda 80 hedefi takip edip 36 tanesine angaje olabiliyor. 48N6E3 füzeleri yüksek hızlı hedefler için optimize edilirken, 40N6 füzeleri ise uzun menzilli engelleme kapasitesi sunuyor. Tüm bunlar, sistemin elektronik karşı tedbirlere karşı dayanıklılığını artırıyor.
İran’da S-400’ün devreye alınmış olması, ülkenin hava savunma doktrininde önemli bir değişimin habercisi. Eğer sistem tam operasyonel hale gelirse, İran S-400’ü kullanan sınırlı sayıdaki ülkeler arasına katılacak. Bu yetenek, İran’ın yüksek irtifa ve uzun menzilli tehditlere karşı savunmasını ciddi oranda güçlendirecek ve potansiyel düşmanların saldırı planlarını daha karmaşık hale getirecek. Özellikle İsrail ve Körfez ülkeleri gibi bölgesel askeri güçler için bu gelişme, hava operasyonları stratejilerinin yeniden değerlendirilmesine neden olabilir. Testin İsfahan yakınlarında yapılmış olması da, İran’ın en kritik stratejik tesislerini öncelikli olarak koruma çabasını ortaya koyuyor.
