Birleşik Krallık deniz gücü adına kritik bir adım atan Kraliyet Donanması, nükleer tahrikli taarruz denizaltısı HMS Astute (S119) için kapsamlı bir orta ömür modernizasyonuna başladı. 15 yıl boyunca kesintisiz ön cephe görevinde kalan denizaltı, 30 Haziran 2025’te Devonport Deniz Üssü’ne ulaştı. Bu süreç, Kraliyet Donanması’nın herhangi bir denizaltısının bugüne kadar gerçekleştirdiği en uzun aralıksız görev olarak kayda geçti.
Orta Ömür Yeniden Değerlendirme Süreci (MLRP), Devonport’taki 14 No’lu havuzda savunma müteahhidi Babcock tarafından yürütülüyor. Çok milyon sterlinlik bu modernizasyon projesi, HMS Astute’un hizmet ömrünü önemli ölçüde uzatacak. Her ne kadar Astute sınıfı denizaltılar normalde İskoçya’daki Clyde Deniz Üssü’nde konuşlu olsa da, Devonport Donanma Üssü, Kraliyet Donanması’nın nükleer filoları için derin bakım ve modernizasyon merkezi olarak hizmet veriyor. Sınıfının ilk gemisi olan HMS Astute, yapılacak bu çalışmayla sınıfının diğer gemileri için de teknik referans noktası olacak.
Modernizasyon; basınçlı gövdenin kapsamlı onarımı, mekanik sistemlerin yenilenmesi ve savaş, sonar ve seyrüsefer teknolojilerinin güncellenmesini kapsıyor. HMS Astute, Rolls-Royce tarafından üretilen PWR2 nükleer reaktörüyle çalışıyor. Bu reaktör, 25 yıllık hizmet ömrü boyunca yeniden yakıt ikmali gerektirmiyor. Böylece mevcut bakım süreci, reaktör yerine diğer kritik yükseltmelere odaklanabiliyor. Denizaltı; buhar türbinleri, pompa-jet pervane sistemi, yardımcı dizel jeneratörler ve acil durum tahrik sistemiyle donatılmış hibrit bir itki sistemine sahip. Yaklaşık 30 knot hıza ulaşabiliyor ve 300 metreden fazla derinliğe dalabiliyor. Mürettebatın (98 kişi) ihtiyaç duyduğu gıda stoğu dışında teorik olarak süresiz olarak su altında kalabiliyor; çünkü hava ve su üretimi içeride sağlanıyor.
Yükseltme kapsamında Thales Sonar 2076 sisteminde iyileştirmeler yapılacak. Bu, aktif ve pasif bileşenleriyle dünyanın en gelişmiş denizaltı sonar sistemlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ayrıca Thales optronik direkleri, Atlas DESO 25 deniz tabanı sonarları ve Raytheon Successor IFF gibi modern iletişim sistemleri de entegre edilecek. Bu modernizasyonlar, dijital harp gereksinimlerine yanıt verecek şekilde denizaltının gelecek uyumluluğunu sağlayacak ve AUKUS ittifakı kapsamında birlikte çalışabilirliğini artıracak. HMS Astute, altı adet 533 mm torpido tüpüne ve toplam 38 silah taşıma kapasitesine sahip. Bunlar arasında Spearfish ağır torpidoları ve menzili 1.600 km’yi aşan Tomahawk seyir füzeleri bulunuyor. Bu füzeler, şu anda menzili artırılmış Block V standardına yükseltiliyor.
Hizmet süresi boyunca HMS Astute, Akdeniz, Hint Okyanusu ve Hint-Pasifik dahil olmak üzere birçok kritik göreve katıldı. Sınıfında Süveyş Kanalı’ndan geçen, ABD’deki AUTEC test sahasında silah ve sonar denemeleri gerçekleştiren ve 2021’de Avustralya’yı ziyaret eden ilk denizaltı oldu. 2025 yılında Operation HIGHMAST kapsamında HMS Queen Elizabeth ve diğer NATO unsurlarıyla birlikte Portekiz açıklarında ortak tatbikatlara katıldı. 2024’ün sonlarında ise, Rus istihbarat gemisi Yantar’ın denizaltı kablolarını izlediğinden şüphelenilmesi üzerine caydırıcı bir mesaj vermek amacıyla onun yakınlarında yüzeye çıktı.
Astute’un erken hizmet yılları, başarıların yanı sıra bazı zorluklara da sahne oldu. 2010 yılında İskoçya’daki Skye Adası açıklarında karaya oturması, komuta değişikliğine yol açtı. 2011 yılında Southampton liman ziyaretinde gerçekleşen nöbet değişiminde yaşanan silahlı saldırı sonucunda Lt. Cdr Ian Molyneux hayatını kaybetti. Denizaltı, nükleer reaktör bileşenlerinde kusurlar, korozyon ve fırtınalı deniz koşullarında performans kaybı gibi teknik sorunlar da yaşadı. Yine de 2015’te yapılan denemelerde platformun tüm ana performans kriterlerini karşıladığı doğrulandı.
97 metre uzunluğunda ve dalmış durumda yaklaşık 7.800 ton ağırlığında olan HMS Astute, BAE Systems tarafından inşa edilen yedi teknelik sınıfın ilk gemisi. Gövdesinde sonar izini azaltmak için 39.000’den fazla akustik karo bulunuyor. 98 kişilik mürettebata özel yatak imkânı sunan ilk Britanya taarruz denizaltısı olma özelliğini taşıyor. Sınıfın diğer üyelerinden HMS Agamemnon’un 2025’te, HMS Achilles (eski adıyla Agincourt)’un ise 2028’de hizmete girmesi planlanıyor; ancak program zaman zaman maliyet aşımları ve gecikmelerle gündeme geldi.
Kraliyet Donanması, Astute sınıfını 2030’ların sonlarında değiştirmeye yönelik SSNR (Submersible Ship Nuclear Replacement) programını başlattı. Savunma Bakanlığı, bu kapsamda BAE Systems ve Rolls-Royce’a 170 milyon sterlinlik erken tasarım sözleşmeleri verdi. Bu çalışmalar, Avustralya ve ABD ile oluşturulan AUKUS üçlü güvenlik ittifakının bir parçası haline getirildi.
HMS Astute için devam eden MLRP, yalnızca bir bakım aşaması değil; aynı zamanda gelecek nesil denizaltı tasarımları için önemli dersler içeren bir süreçtir. Yeniden yakıt ikmali gerektirmeyen nükleer tahrik sistemlerinin sürdürülebilirliği, gelişmiş savaş sistemlerinin entegrasyonu ve platform ömrünün uzatılması gibi kritik konulara ışık tutacak. Bu orta ömür modernizasyonu, Kraliyet Donanması’nın gelişen denizaltı filosu için yeni bir dönemin başlangıcını temsil ediyor ve Astute’un hem Kuzey Atlantik’te hem de Hint-Pasifik’te kilit bir unsur olarak kalmasını sağlıyor.
