Norveç, 2025–2036 Uzun Vadeli Savunma Planı kapsamında deniz gözetleme görevlerinde kullanmak üzere uzun menzilli insansız hava sistemleri (UAS) alımını değerlendiriyor. ABD merkezli Northrop Grumman ve General Atomics firmaları, bu kritik ihale için yarışta. 2029–2032 yılları arasında devreye alınması planlanan az sayıda yüksek dayanıklılığa sahip İHA, Arktik bölgesinde sürekli gözetim yetenekleriyle görev yapacak. Hava Kuvvetleri ile birlikte yürütülen kavramsal değerlendirme sürecinde henüz uçuş testi planlanmadı, nihai karar ise açıklanmadı.
İHA’ların konuşlanacağı yer olarak, Kuzey Kutup Dairesi’nin 300 kilometre kuzeyinde yer alan Andoya Hava Üssü belirlendi. Üssün kapatılmasına yönelik önceki planlar rafa kaldırıldı; yeni dönemde hem drone hem de uzay faaliyetleri için kalıcı bir üs haline getirilecek.
İki Dev Aday: Triton ve SeaGuardian
Northrop Grumman’ın sunduğu MQ-4C Triton, yüksek irtifa ve uzun dayanım (HALE) sınıfında yer alıyor. Şu anda ABD Donanması’nda aktif olarak hizmete giren Triton, 24 saat kesintisiz deniz istihbarat, gözetim ve keşif (ISR) kabiliyetine sahip. Aynı zamanda Norveç’in halihazırda kullandığı P-8A Poseidon deniz karakol uçağıyla tam uyumlu çalışabiliyor. Bu uyum, geniş deniz yetki alanını denetlemek isteyen Norveç için hayati önemde.
General Atomics’in adayı MQ-9B SeaGuardian ise orta irtifa ve uzun dayanım (MALE) sınıfında. Gelişmiş radarlar, elektronik destek sistemleri, denizaltı savunma donanımı ve Link 16 hedefleme ağıyla donatılan SeaGuardian, su üstü ve altı ISR görevleri için çok rollü bir çözüm sunuyor. 30 saati aşkın uçuş süresi ve olumsuz hava koşullarında görev yapabilmesiyle dikkat çekiyor.
Karşılaştırmalar ve Stratejik İkilem
Northrop Grumman yöneticisi Jane Bishop, SeaGuardian’ın düşük irtifada uçmasının onu düşman sistemlerine daha açık hale getirdiğini savunurken, General Atomics bu iddiaya doğrudan yanıt vermedi. Ancak bağımsız analizler, HALE sınıfı Triton’ların da geçmişte savunmasız kaldığını, özellikle 2019’da İran tarafından düşürülen BAMS-D olayını hatırlatıyor.
Her iki sistem de P-8A ile entegre çalışabiliyor. SeaGuardian ayrıca arama-kurtarma, insani yardım, mayın tarama, denizaşırı hedefleme ve kolluk faaliyetlerinde de kullanılabiliyor. NATO standartlarını karşılayan Detect and Avoid sistemi sayesinde sivil-militer karma hava sahalarında güvenle uçabiliyor.
Norveç’in Kuzey Vizyonu
Norveç’in önümüzdeki yıllarda kuzey bölgelerdeki durumsal farkındalığını artırma hedefi, bu projeyi daha da kritik hale getiriyor. Yeni uydular, P-8 simülatörü, gelişmiş komuta altyapıları ve Andøya’nın güçlendirilmesi gibi yatırımlar, bu hedefin önemli parçaları. Oslo’nun İngiltere liderliğindeki deniz İHA programına 620 milyon dolarlık katkısı da, ülkenin savunma-sanayi iş birliklerine verdiği önemi gösteriyor.
Norveç’in bu İHA yatırımı, ülkenin Arktik savunmasını dijital çağa taşıyacak büyük bir modernizasyon adımı olarak kayda geçecek.
