Ulusal ve NATO uyumlu savunma sistemlerini güçlendirme yolunda önemli bir adım atan Romanya, kısa menzilli yeni hava savunma sistemini temin etmek üzere İsrail merkezli Rafael Advanced Defense Systems firmasını tercih etti. 1 Temmuz 2025 tarihinde yapılan açıklama, Romanya Savunma Bakanlığı tarafından yürütülen kapsamlı bir değerlendirme sürecinin ardından geldi. Katma değer vergisi (KDV) hariç yaklaşık 1.9 milyar Euro (yaklaşık 2.2 milyar dolar) değerindeki bu anlaşma, Romanya’nın bugüne kadarki en büyük hava savunma yatırımı olma özelliğini taşıyor.
Devlete ait savunma tedarik kurumu CN Romtehnica S.A. aracılığıyla imzalanacak olan sözleşme için, kazanan firma açıklandıktan sonra herhangi bir itiraz gelmemesi üzerine önümüzdeki haftalarda bağlayıcı bir çerçeve anlaşmasının imzalanmasının önü açıldı. Bu anlaşma, Romanya’nın çok katmanlı hava savunma ağını modernleştirme yönündeki çabalarında önemli bir sıçrama anlamına geliyor. Sistem, insansız hava araçları, seyir füzeleri, helikopterler ve hızlı hareket eden uçaklar gibi düşük ve orta irtifalı tehditlere karşı daha güçlü koruma sağlamayı hedefliyor.
Bu alım, Romanya’nın kapsamlı V/SHORAD (Çok Kısa ve Kısa Menzilli Hava Savunma) girişiminin bir parçası olup, taşınabilir hava savunma sistemleri (MANPADS) ve uzun menzilli füze platformlarının devam eden tedarik süreçlerini de tamamlayıcı nitelikte. Proje, ilk olarak 2020 yılında Romanya Parlamentosu tarafından onaylandı ve 2023 yılında tedarik süreci başlatıldı. Rumen yetkililer, sistemin NATO standartlarına uyumlu olduğunu ve kademeli teslimat ile uzun vadeli bakım desteği sağlayacağını vurguladı.
Teknik özellikler henüz resmi olarak açıklanmamış olsa da savunma analistleri, anlaşmanın merkezinde Rafael’in SPYDER (Surface-to-air Python and Derby) sisteminin yer almasını bekliyor. SPYDER, Python-5 ve Derby füzeleriyle çeşitli hava tehditlerine karşı etkili, mobil ve hızlı tepki verebilen bir hava savunma çözümüdür. Radar, komuta kontrol ünitesi ve elektro-optik sensörlerin entegre olduğu bu “hepsi bir arada” platform, hem kısa hem de orta menzilli tehditlere karşı savunma sağlayabiliyor.
Çekya ve Fas gibi ülkelerde halihazırda aktif olarak kullanılan SPYDER sistemi, farklı operasyonel koşullara uyum sağlama yeteneği ve hızla değişen hava tehditlerine karşı etkinliğiyle tanınıyor. Romanya’da bu sistemin, mevcut Patriot bataryaları gibi stratejik unsurlarla birlikte çalışarak ulusal hava savunma ağında kritik boşlukları doldurması bekleniyor.
Anlaşma aynı zamanda İsrail’in Avrupa savunma pazarındaki etkisini artırdığına işaret ediyor. Rafael ile iş birliği yaparak, Romanya geleneksel olarak ABD ve AB merkezli üreticiler tarafından domine edilen savunma tedarik zincirini çeşitlendirmiş oluyor.
Romanya, mali yükü hafifletmek amacıyla Avrupa Birliği düzeyindeki savunma fonlarından da yararlanmayı planlıyor. Bu kapsamda, “Mühimmat Üretimini Destekleme Yasası” (ASAP) ve “Ortak Tedarik Yoluyla Avrupa Savunma Sanayisinin Güçlendirilmesi Yasası” (EDIRPA) gibi, AB’nin SAFE mekanizması çerçevesinde koordine edilen programların kullanılması öngörülüyor. Bu programların aynı zamanda yerel sanayi katılımını teşvik etmesi bekleniyor.
Çerçeve anlaşmasının imzalanmasının ardından sistemlerin kademeli olarak teslim edilmesine başlanacak. Doğu Avrupa’daki güvenlik gerginliklerinin arttığı bir dönemde yapılan bu önemli anlaşma, Bükreş’in dayanıklı ve NATO ile tam uyumlu bir savunma mimarisi kurma konusundaki kararlılığını yansıtırken, Rafael’in Avrupa savunma tedarikindeki konumunu da daha da sağlamlaştırıyor.
