Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri (VKS), Su-34 “Fullback” savaş uçağının operasyonel rolünü resmi olarak genişleterek onu taktik keşif görevleri için de kullanılabilir hale getirdi. Bu stratejik değişim, Ukrayna’daki devam eden savaş ortamında hava tabanlı istihbarat toplama yöntemlerinde önemli bir dönüşümü temsil ediyor. Devlete ait savunma sanayi devi Rostec tarafından 10 Temmuz 2025’te yapılan açıklama, aynı zamanda devlet savunma tedarik programı kapsamında ön cephedeki birliklere yeni Su-34 teslimatlarıyla eş zamanlı olarak duyuruldu.
Bu dönüşüm, çok rollü savaş uçaklarının keşif görevlerine adapte edilmesi yönündeki tarihi eğilimi yansıtıyor—bu yaklaşım İkinci Dünya Savaşı’na kadar uzanıyor. O dönemden bu yana, modifiye edilmiş Spitfire’lardan Soğuk Savaş’ın RF-4 Phantom’larına ve günümüzün harici podlarla donatılmış F-16 ve Su-24 gibi savaş uçaklarına kadar, taarruz ve keşif yeteneklerinin birleşimi taktik esneklik açısından hep değerli oldu. Su-34, bu geleneği sürdürüyor; modüler keşif podları ve yerleşik hayatta kalma sistemlerini kullanarak çatışma altındaki bölgelerde ISR (istihbarat, gözetleme ve keşif) görevlerini yerine getirirken vurucu kapasitesinden de ödün vermiyor.
Su-27 platformundan türetilen ve 2014’te Rus hizmetine giren Su-34, çift motorlu, çift koltuklu ve süpersonik uçuş yeteneğine sahip uzun menzilli bir taarruz uçağı. 12 harici taşıma noktasında toplamda 12.000 kg mühimmat taşıyabiliyor; gelişmiş radarlar, hedefleme sistemleri ve elektronik karşı tedbirlerle donatılan uçak, başlangıçta yüksek tehdit içeren ortamlarda hassas taarruz görevleri için tasarlanmıştı. Yeni keşif rolü ise optik, radar ve sinyal istihbaratı konfigürasyonlarında sunulan Sych evrensel pod sistemi ile mümkün hale geliyor.
Modern güncellemeler arasında yer alan Khibiny ve Sorbtsiya elektronik harp sistemleri, uçağın hava savunma sistemlerine karşı hayatta kalma şansını önemli ölçüde artırıyor. Ayrıca Kh-58 ve Kh-31P gibi anti-radyasyon füzeleriyle donatılabilen uçak, düşman hava savunmalarını etkisiz hale getirme yeteneğine de sahip. Bu sistemler, Suriye, Gürcistan ve Ukrayna’daki önceki harekâtlarda test edildi ve artık Su-34’ün aynı sorti içinde hem keşif hem de taarruz görevlerini üstlenmesini sağlıyor.
Bu dönüşüm aynı zamanda pratik bir ihtiyaçtan kaynaklanıyor. Yaşlanan ISR uçakları olan Su-24MR ve Il-20M artık eskimiş durumda ya da muharebe kayıpları yaşadı. Bu boşluğu doldurmak adına, VKS ön cephedeki savaş uçaklarını—Su-30SM, Su-35S ve hatta beşinci nesil Su-57—keşif ve hedefleme rolleri için de adapte etmeye başladı.
2005 yılındaki ilk üretimden bu yana 150’den fazla Su-34 (geliştirilmiş Su-34M modelleri dahil) teslim edildi. Ukrayna’daki savaşta yoğun olarak kullanılan uçak, taşınabilir hava savunma sistemleri ve füze saldırıları nedeniyle kayıplar yaşadı. Ancak platformun çok yönlü yapısı, onu hâlâ VKS operasyonlarının merkezinde tutuyor.
Rusya, Su-34’e keşif görevlerini devrederek yalnızca mevcut hava aracı yatırımlarını en üst düzeye çıkarmıyor, aynı zamanda yüksek hızlı ve hayatta kalabilir bir platformla taktik istihbarat yeteneklerini de güçlendiriyor. Ukrayna’nın yoğun hava savunmalı ortamında, Su-34’ün bu evrimi, Rusya’nın geleceğin savaş sahasında daha entegre ve çok işlevli hava gücü anlayışına geçişini açıkça ortaya koyuyor.
