İsviçre, İsrailli savunma firması Elbit Systems ile yaptığı 380 milyon dolarlık insansız hava aracı (İHA) anlaşmasını iptal etme aşamasına geldi. İsviçre gazetesi NZZ‘nin haberine göre, projede yaşanan ciddi teknik sorunlar, anlaşmanın tüm geçerliliğini sorgulanır hale getirdi.
Endişelerin merkezinde, drone’ların hava çarpışmalarını önlemek üzere tasarlanan ancak beklentileri karşılamayan Tespit Et ve Önle (Detect and Avoid) sistemi yer alıyor. Sistemin o kadar güvenilmez olduğu bildiriliyor ki, her drone’un güvenli uçuş sağlayabilmesi için bir helikopter ya da insanlı bir uçak eşliğinde uçması gerekiyor. Bu durum yalnızca drone’ların temel işlevini zayıflatmakla kalmıyor, aynı zamanda operasyonel bağımsızlık ve güvenlik açısından da ciddi soru işaretleri yaratıyor.
İsviçre Federal Meclisi Maliye Komisyonu da projeyle ilgili uyarılarda bulunarak, uygulama süreci, lisanslandırma ve maliyet açısından “önemli riskler” taşıdığına dikkat çekti. Üretici firmanın verdiği teminatlara rağmen, sipariş edilen altı İHA’nın, en temel performans kriterlerini bile 2029’dan önce karşılaması beklenmiyor. İsviçre’nin özel taleplerinden biri olan GPS olmadan otonom iniş özelliği de halen karşılanabilmiş değil.
Tüm bu gelişmelerin ardından İsviçre Savunma Bakanı Martin Pfister, projenin mevcut haliyle devam ettirilmesi, kapsamının daraltılması ya da tamamen iptal edilmesi gibi seçenekleri değerlendiriyor. Nihai kararın yaz sonuna kadar verilmesi bekleniyor.
Bir zamanlar hayati bir savunma yatırımı olarak görülen proje artık en üst düzeyde sorgulanıyor. NZZ, “Projeyi iptal etmek uzun süre boyunca düşünülemez bir seçenekti, ancak artık sabır ve güven tükenmiş görünüyor,” ifadesini kullandı.
Ancak anlaşmadan çekilmenin ağır bir maliyeti olacak. İsviçre hükümeti halihazırda projeye yaklaşık 300 milyon İsviçre Frangı yatırım yaptı. Dahası, Elbit Systems tarafından açılabilecek olası bir karşı dava ihtimali de göz ardı edilmiyor.
